============================================================================
Λάθη στα οποία η συγνώμη διόλου δεν βοηθά
Είναι συχνά και αφορούν την διάγνωση, την θεραπεία, το διαιτολόγιο και τις οδηγίες. Κάποτε, σπάνια βέβαια, μπορεί να αφορούν την ενδοσκοπική εκτίμηση (γαστροσκόπηση) και την ερμηνεία των ευρημάτων της. Τα λάθη μπορεί να γίνονται από τον γιατρό, από τον ασθενή ή και τους δυο.
Α. Ιατρικά Λάθη
Αδυναμία αναγνώρισης και διάγνωσης της νόσου.
Μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες πχ. ανεπαρκή λήψη αναλυτικού ιστορικού, λαθεμένη αξιολόγηση του, ανεπαρκή γνώση του θέματος, απουσία κλασικών συμπτωμάτων και ύπαρξη άλλων (σπανιοτέρων), τα οποία δεν οδηγούν απευθείας στην ΓΟΠ, (κυρίως τους μη ειδικούς ιατρούς).
Μονομερής ερμηνεία ιστορικού και συμπτωμάτων
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση εμφανίζει προοδευτική αύξηση της συχνότητας που εξαρτάται από την ηλικιακή ομάδα που θα ελέγξουμε. Επομένως στην ηλικία 40, 50 και μετά, το ενδεχόμενο συνύπαρξης καρδιακής ή αορτικής βλάβης δεν είναι αμελητέο. Αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στην διαφορική διάγνωση, γιατί αν όλα τα συμπτώματα μονομερώς αποδοθούν στην ΓΟΠ ενώ δεν οφείλονται μόνο σε αυτή, το αποτέλεσμα μπορεί να αποβεί έως και μοιραίο.
Ανεπαρκής τεκμηρίωση της νόσου.
Η επαρκής και ολοκληρωμένη τεκμηρίωση, δίνει πληροφορίες ιδιαίτερα χρήσιμες τόσο για την θεραπεία (είδος και διάρκεια), όσο και την προοπτική του ασθενούς.
Διαφορετική αντιμετώπιση και διαφορετικό χρόνο θεραπείας θα χρειαστεί μια οισοφαγίτιδα πρώτου, από μια άλλη τέταρτου βαθμού ενώ τα περιστατικά με εξωοισοφαγικά συμπτώματα χρειάζονται μεγαλύτερο χρόνο θεραπείας από τα οισοφαγικά. Επίσης, ο οισοφάγος Barrett και ο ασθενής που τον έχει αναπτύξει, δεν πρέπει να διαφύγει της προσοχής. Τέλος, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι η καούρα το ‘’φούσκωμα’’ και η δυσπεψία, δεν προκύπτουν μόνο από την παλινδρομική νόσο. Μπορεί να συνυπάρχει πρόβλημα και στο στομάχι ή το βολβό του 12/δακτύλου.
Αν τα ανωτέρω δεν ληφθούν υπόψη, ο ασθενής θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει ενοχλήματα ή, μετά από μια μικρή η μεγαλύτερη περίοδο βελτίωσης, θα υποτροπιάσει. Στην περίπτωση οισοφάγου Barrett ο οποίος δεν θα ανιχνευθεί, η εξέλιξη (αν και σπανίως), μπορεί να είναι πολύ σοβαρή. Ο μοναδικός τρόπος για να μην συμβούν λάθη είναι η γαστροσκόπηση, που θα πρέπει πάντα να γίνεται σε ασθενείς πέραν των 40 ετών.
Υπερβολική (καταχρηστική) τεκμηρίωση της νόσου.
Η γαστροσκόπηση επί των ημερών μας, αρκετά συχνά χρησιμοποιείται καταχρηστικά. Αν και δεν είναι δύσκολη ή επώδυνη εξέταση, σαν ιδέα και μόνο δεν είναι αρεστή στον ασθενή. Εξάλλου επιβαρύνει την ψυχολογία του και ασφαλώς τον προϋπολογισμό του (ή αυτόν του ταμείου του).
Η κατάχρηση αφορά κυρίως σε δυο περιπτώσεις:
1. Νεαρά άτομα (που δεν την έχουν ανάγκη ει μή μόνον σπανίως και μπορούν να αντιμετωπιστούν με εναλλακτικούς τρόπους)
2.Περιστατικά με γνωστό οισοφάγο Barrett, για την κατά το δυνατόν πλέον έγκαιρη ανίχνευση δυσπλασίας και αποφυγή εξέλιξης σε κακοήθεια.
Ανεπαρκής θεραπευτική αγωγή (είδη φαρμάκων και διάρκεια αγωγής).
Αναφέρθηκε ήδη ότι η διάρκεια θεραπείας είναι διαφορετική από περιστατικό σε περιστατικό και εξαρτάται από το βαθμό της βλάβης. Έτσι μια οισοφαγίτιδα 1ου βαθμού, απαιτεί μικρότερη διάρκεια θεραπείας από μια 3ου,ενώ τα περιστατικά με εξωοισοφαγικά συμπτώματα, κατά κανόνα θέλουν πλέον παρατεταμένη θεραπεία. Αν αυτή διακοπεί ενωρίτερα, τα προβλήματα του ασθενούς θα επανέλθουν.
Η επιλογή των κατάλληλων φαρμάκων, επίσης έχει πολύ μεγάλη σημασία, αφού παλαιότερα φάρμακα (που ακόμα χρησιμοποιούνται από μη ειδικούς γιατρούς), δεν αποδίδουν στην ΓΟΠ. Τα φάρμακα αυτά χρησιμοποιούνται επίσης και από ασθενείς οι οποίοι αυτενεργούν και αυτοσχεδιάζουν.
Ανεπαρκής καθοδήγηση του ασθενούς.
Εφόσον η ΓΟΠ είναι μια χρονία νόσος, μετά από την θεραπεία μιας οξείας φάσης, πρέπει ο ασθενής να γνωρίζει με ποιο τρόπο θα αντιμετωπίζει τη νόσο του χωρίς να γίνει αιχμάλωτος των γιατρών. Η σωστή καθοδήγηση είναι υποχρέωση του θεράποντος ιατρού.
Πρέπει να γίνει σαφής στον πάσχοντα ο μηχανισμός της νόσου, λεπτομέρειες για τη δίαιτα, τις συνήθειες και τον τρόπο ζωής (που έχουν τόση αξία όσο και η θεραπεία με φάρμακα). Καλά κατατοπισμένοι ασθενείς, είναι βέβαιο ότι θα έχουν καλλίτερη ποιότητα ζωής, μικρότερη ανάγκη για φάρμακα και επισκέψεις, μικρότερο ρίσκο για οποιαδήποτε επιπλοκή.
Β. Λάθη του ασθενούς
Μερικές φορές τα λάθη του ασθενούς είναι αποτέλεσμα των ιατρικών παραλήψεων (δηλαδή ανεπαρκείς οδηγίες), συνήθως όμως είναι ολιγωρία ή και αδιαφορία ασυγχώρητη του ίδιου. Τα λάθη αυτά μπορεί να είναι αρκετά. Αναφέρονται εδώ τα πλέον συνηθισμένα:
1. Ερμηνεύει τα ενοχλήματα μόνος του.
Τα συνήθη αίτια κατ’ αυτόν είναι ‘’άγχος’’, ‘’stress εργασιακό’’, ‘’με στενοχωρούν στο σπίτι’’, ‘’τα χόρτα που με πειράζουν’’, ‘’το φαγητό που φάγαμε χθες στο ταβερνάκι είχε πολύ πιπέρι’’, ‘’ήπια λίγο παραπάνω’’, ‘’κάπνισα πολύ αυτές τις μέρες’’ και διάφορα άλλα.
Επιπλέον, δεν περιορίζεται μόνο στον εαυτό του αλλά ‘’δασκαλεύει’’ και άλλους. ‘’Άκουσε με και θα σωθείς’’, ‘’μην ακούς τους γιατρούς, φάε ένα πιάτο πατσά την ημέρα και θα με θυμηθείς’’ και πολλά άλλα.
Ο αναγνώστης ίσως να χαμογελά με όλα αυτά ή και να τα βρίσκει υπερβολικά. Δυστυχώς προέρχονται από την μακρά εμπειρία του γράφοντος.
2. ‘’Θεραπεύει’’ τα ενοχλήματα μόνος του.
Αγοράζει από το φαρμακείο ‘’κάτι για την καούρα’’, παίρνει ένα χάπι ‘’που βοήθησε και ένα φίλο του’’, χρησιμοποιεί ένα ‘’θαυματουργό πρακτικό’’ που του είπε ο γείτονας πως ‘’είναι εντελώς ασφαλές γιατί είναι φυτικό βότανο’’, δηλώνει σε κάθε ευκαιρία πως ‘’αυτός δεν τα έχει καλά με τους γιατρούς’’.
Σε αρκετές περιπτώσεις κάνει και μεγαλύτερα λάθη. Παίρνει ασπιρίνη ή και κάποιο αντιφλεγμονώδες που ‘’έτσι και αλλιώς είναι κατάλληλο για πόνο’’. Όταν θα τον συμβουλεύσουν να μη το κάνει, έχει την απάντηση έτοιμη: ‘’έλα καημένε, τι θα μου κάνει μια ασπιρίνη;’’. Αγνοεί φυσικά πως η αντίδραση στην ασπιρίνη ή τα αντιφλεγμονώδη δεν είναι ποσοτική αλλά ποιοτική. Έτσι και μια μόνο λήψη αρκεί για να συμβεί ακόμα και μια γαστρορραγία. Επιπλέον είναι απόλυτα βέβαιος ότι η ασπιρίνη ”διαλυμένη” δεν πειράζει το στομάχι.
Φυσικά, κάνει μεγάλο λάθος.
3. Προσαρμόζει τις οδηγίες στα μέτρα του
Αλλάζει αυθαίρετα την χρονική διάρκεια της θεραπείας. Η δικαιολογία συνήθως είναι ‘’με πειράζουν εμένα τα φάρμακα’’ ή ‘’αφού μου πέρασε η ενόχληση γιατί να συνεχίσω’’.
Παραλείπει φάρμακα. Στην περίπτωση που ο γιατρός του έδωσε περισσότερα του ενός είδη, αυτός αυθαίρετα παίρνει μόνο το ένα. Συχνά, αλλάζει τη δοσολογία. Αντί για τρία ημερησίως παίρνει ένα (ή και το αντίθετο).
4. Δεν ακολουθεί τις οδηγίες
Δεν ακολουθεί οδηγίες και δίαιτα αφού: ‘’για αυτό δεν παίρνει τα φάρμακα;’’.
Δεν κάνει έλεγχο με γαστροσκόπηση παρά τις διαβεβαιώσεις του γιατρού του πως είναι εντελώς ανώδυνη (από τον τράχηλο και κάτω δεν υπάρχουν νεύρα πόνου). Εξάλλου η κυρία ‘’Χ’’ που την έκανε, του είπε πως ‘’πόνεσε φριχτά’’.
Δεν επανέρχεται για κλινική εκτίμηση του αποτελέσματος ‘’οι γιατροί δουλειά θέλουν, αφού είμαι καλά γιατί να πάω;’’
Δεν ακολουθεί δίαιτα και οδηγίες μετά από τη θεραπεία και σύντομα ξεχνά όσα τον ταλαιπώρησαν.
Δεν πηγαίνει τουλάχιστον μια φορά το χρόνο στον θεράποντα γιατρό του, παρά τις συστάσεις που έχει πάρει. Συχνά θα απουσιάσει για 2,3 ή περισσότερα χρόνια. Θα θυμηθεί το γιατρό μόνο όταν ‘’ζοριστεί’’ από τις ενοχλήσεις.
5. Αλλάζει συχνά γιατρό
Επειδή ‘’ήταν αυστηρός’’ και του ‘’έβαζε δύσκολα’’ ή επειδή ‘’δεν τον βοήθησε’’ και ‘’δεν του έδινε σωστά φάρμακα’’
Τις περισσότερες φορές ο πραγματικός λόγος είναι πως ο γιατρός ζητούσε γαστροσκόπηση. Εκτός αυτού, ισχυρός ενίοτε λόγος είναι πως ο ασθενής αρνείται να δεχθεί πως πάσχει από νόσο που περιοδικά επανέρχεται. Θεωρεί την υποτροπή ως θεραπευτική αποτυχία που την αποδίδει στο γιατρό. Αναζητά μια οριστική λύση σε άλλον.
δείτε και:
Οισοφαγική Παλινδρόμηση. Νομίζετε πως την ξέρετε; Κάνετε λάθος!
Δίαιτα και οδηγίες στην Γαστρο-Οισοφαγική Παλινδρόμηση
Γ.Ο.Παλινδρόμηση. Ο Μεγάλος Μίμος
Θεραπεία στην Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση. Φάρμακα ή χειρουργείο;
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, ‘’καρδιά’’ και άσθμα. Τι σχέση έχουν;
Καούρες; Απλές συμβουλές για να τις αποφύγετε.
Γ.Ο.Π, οισοφάγος Barrett και αληθινό ρίσκο
Εκτός των θεμάτων ιατρικού ενδιαφέροντος που θα αναρτώνται ανελλιπώς, στο ιστολόγιο αυτό θα βρείτε και άλλα που ίσως σας ενδιαφέρουν. Σε κάθε ενότητα, καταβάλλεται προσπάθεια ώστε οι πληροφορίες να μην είναι αποσπασματικές, αλλά σιγά και μεθοδικά, να χτίζουν μια ολοκληρωμένη εικόνα. Επισκεφτείτε σελίδες με πληροφορίες για την Ελλάδα και τους Έλληνες για παράδειγμα. Που ίσως δεν γνωρίζετε και είναι συναρπαστικές. Αν πάλι αντέχετε και στα δύσκολα, τα περιεχόμενα στην ‘’Φιλοσοφία’’ ίσως σας συγκινήσουν.