Στο ανατολικό άκρο του ηφαιστειακού τόξου του Νοτίου Αιγαίου (ηφαιστειακό πεδίο Κω-Νισύρου) οι πρώτες εκρήξεις έγιναν πριν 3,4 εκατομμύρια χρόνια περίπου. Τα πετρώματα που τινάχτηκαν, τα βρίσκουμε σήμερα στη δυτική Κω.
Η πρώτη περίοδος ηφαιστειακής δράσης κράτησε έως 1,6 εκατομμύρια χρόνια και κατά την διάρκεια της σχηματίζονται ή και εξαφανίζονται νησίδες και μικρά νησιά.
Ακολουθούν 1.000.000 χρόνια ηρεμίας πριν οι εκρήξεις επαναληφθούν (500.000 χιλιάδες χρόνια πριν από σήμερα).
Όμως, το μεγαλύτερο ηφαιστειακό γεγονός θα συμβεί πριν 165.000 χρόνια. Μια τεράστια έκρηξη που τινάζει στον αέρα 240 δισεκατομμύρια τόνους λιωμένο πέτρωμα και καλύπτει την Κω με στρώματα ελαφρόπετρας και ηφαιστειακής στάχτης, πάχους δεκάδων μέτρων. Η τέφρα ξεχύνεται γύρω, σε 3.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Την εποχή εκείνη η Νίσυρος δεν υπήρχε. Ήταν ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο το οποίο άρχισε να ‘’χτίζει’’ το νησί, 150.000 πριν από σήμερα. Άλλοτε με βίαιη και άλλοτε με ηπιότερη ηφαιστειακή δραστηριότητα και εκροή λάβας, το ‘’χτίσιμο’’ συνεχίστηκε για 80.000 χρόνια.
Σαράντα χιλιάδες χρόνια πριν από σήμερα, το ηφαίστειο της Νισύρου κάνει την πρώτη καταστροφική έκρηξη του, που την ακολουθεί μια ακόμα, 5.000 χρόνια αργότερα. Έτσι δημιουργήθηκε η σημερινή Καλντέρα.
Από τότε και μετά δεν έγιναν άλλες εκρήξεις λάβας αλλά μόνο εκρήξεις υδροθερμικές, (υπέρθερμοι ατμοί θαλασσινού και βρόχινου νερού στο υπέδαφος που άσκησαν πολύ μεγάλη πίεση).
Η Νίσυρος, 25.000 χρόνια πριν από το Χριστό, είχε πλέον πάρει την σημερινή μορφή της.
|
Εντύπωση προκαλεί ότι οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν πολλά για το χρόνο αλλά και τον τρόπο δημιουργίας του νησιού. Χρονικά, τοποθετούν την εμφάνιση της Νισύρου την εποχή της Γιγαντομαχίας. ‘’Πολυβώτης δε δια της θαλάσσης διωχθείς υπό του Ποσειδώνος, ήκεν εις Κω. Ποσειδών δε της νήσου μέρος απορρήξας επέρριψεν αυτώ, το λεγόμενον Νίσυρον.’’ Μετάφραση: ‘’Ο Πολυβώτης καταδιωκόμενος από τον Ποσειδώνα φτάνει δια θαλάσσης στην Κω, όπου ο Ποσειδών απέκοψε ένα κομμάτι του νησιού και το έριξε πάνω του. Είναι το νησάκι που ονομάζεται Νίσυρος.’’ (Απολλόδωρος 180-110 π Χ στη Βιβλιοθήκη) Το ίδιο επαναλαμβάνει και ο Στράβωνας (64 π Χ – 24 μ Χ) στα «Γεωγραφικά» του. ‘’φασί δε την Νίσυρον απόθραυσμα είναι της Κω, προσθέντες και μύθον ότι Ποσειδών διώκων ένα των γιγάντων Πολυβώτην, αποθραύσας τη τριαίνη τρύφος της Κω επ’ αυτόν βάλοι, και γένοιτο νήσος το βληθέν η Νίσυρος υποκείμενον έχουσα εν αυτή τον γίγαντα.’’ Μετάφραση: ‘’Θεωρούν τη Νίσυρο κομμάτι αποκομμένο από την Κω. Προσθέτουν και το μύθο πως ο Ποσειδών καταδιώκοντας ένα από τους γίγαντες, τον Πολυβώτη, έσπασε με την τρίαινά του ένα κομμάτι από την Κω και το πέταξε πάνω του. Από το θραύσμα που έριξε δημιούργησε τη Νίσυρο που έχει από κάτω της τον γίγαντα’’. Συμπεραίνουμε εύκολα ότι οι πρόγονοί μας γνώριζαν πως η Νίσυρος είναι ένα ηφαίστειο και ότι η απαρχή της δημιουργίας της ήταν η ηφαιστειακή δραστηριότητα στην Κω (τα πετρώματά της Νισύρου είναι παρόμοια με αυτά της νοτιοδυτικής Κω). Γνώριζαν ακόμα και το μηχανισμό γένεσης της Νισύρου αφού η αλληγορία του φυλακισμένου στα σπλάχνα της Γίγαντα που στενάζει και στριφογυρίζει τραντάζοντας το νησί, περιγράφει με ποιητικό τρόπο τους συχνούς σεισμούς, τους κρότους, θορύβους και συριγμούς του λιωμένου πετρώματος και του υπέρθερμου ατμού κάτω από το έδαφος.
Ο κρατήρας Πολυβώτης στη Νίσυρο
Γεννάται για μια ακόμα φορά το ερώτημα: Από πότε κατοικούν οι Έλληνες σε αυτόν τον τόπο; Από πού αντλούν πληροφορίες για το παρελθόν τους; Όπως προείπαμε, η Νίσυρος άρχισε να δημιουργείται πριν 60.000 – 70.000 χρόνια και πήρε την σημερινή μορφή της πριν 25.000 χρόνια. Υπενθυμίζω εδώ τα λόγια του Πλούταρχου: ”Ψαύει της αληθείας το μυθώδες” Αρχαία και ανεξήγητα 3. Μητιλήνη ή Μιτυλίνη; Ναι! και Έλληνες και αυτόχθονες Από πού κρατάει η σκούφια μας; Οι Αστερίξ, Οβελίξ, Πανοραμίξ και…. οι Έλληνες. Ατσαλένιοι. Μεταφορικά και κυριολεκτικά… Από πού κατάγονται οι σημερινοί Έλληνες; Έλληνες εσμέν. Σύμφωνοι, αλλά από πότε; |
