Ενοχλητικά μεν, επικίνδυνα όχι
Τα είδη των κουνουπιών που έχουν καταγραφεί ως σήμερα στην Ελλάδα ανέρχονται σε 57 αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία για νοσήματα που μεταδίδουν. Εν τούτοις η Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας δεν σταματά να επαγρυπνεί. Στη Θεσσαλονίκη με δεδομένη την παρουσία σοβαρού προβλήματος το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο εφαρμόζει από πολλά χρόνια με ιδιαίτερη επιτυχία ένα πρόγραμμα καταπολέμησης με φάρμακα χαμηλής τοξικότητας που διαλύονται σε λίγες ώρες χωρίς να προσβάλουν το περιβάλλον ή τον άνθρωπο. Τα φάρμακα δεν στοχεύουν το ενήλικο κουνούπι αλλά τις προνύμφες του. Το ίδιο πρόγραμμα θα ανακούφιζε και άλλες περιοχές αλλά δεν υπήρξε πρωτοβουλία από τις αρχές των περιοχών με πρόβλημα.
Γενικότερα κανείς δεν ισχυρίζεται σήμερα -ακόμα και σε παγκόσμιο επίπεδο- ότι για τον Δυτικό κόσμο υπάρχει μεγάλη απειλή. Είναι άλλωστε ξεκάθαρο ότι τα κουνούπια αυτά καθαυτά δεν είναι επικίνδυνα αν προηγουμένως δεν τσιμπήσουν κάποιο φορέα μολυσμένο από παθογόνο. Παρά ταύτα αποτελούν σημαντικό πρόβλημα για τους κατοίκους πολλών ημιαστικών και αγροτικών κυρίως περιοχών, ακόμη και σε ανεπτυγμένα κράτη.
Εκτός από τσιμπήματα, πρήξιμο, φαγούρα και ελαφρύ πόνο, οι ‘’παράπλευρες’’ επιπτώσεις μπορεί να είναι σημαντικότατες. Αφορούν την κοινωνική αλλά και την οικονομική δραστηριότητα παρεμποδίζοντας την εργασία, τις εξόδους το βράδυ ή τις επισκέψεις τουριστών σε μια προβληματική περιοχή.
Ένα σημαντικό επίσης ποσό (10-20 ευρώ το μήνα) ξοδεύεται για προμήθεια ειδών προστασίας και επιβαρύνει τον οικογενειακό προϋπολογισμό.
Πώς μας μολύνουν τα κουνούπια
Τα κουνούπια τρέφονται με νέκταρ αλλά τα θηλυκά χρειάζονται και το αίμα των σπονδυλωτών για την παραγωγή των αβγών τους.
Αν το θηλυκό κουνούπι δεν μεταφέρει κάποια ασθένεια, το τσίμπημά του προκαλεί μόνο τις γνωστές ενοχλητικές συνέπειες. Αν όμως το έντομο είναι φορέας κάποιου ιού ή παρασίτου που τον παρέλαβε σε προηγούμενο ‘’γεύμα’’, τον μεταδίδει με το σάλιο του στο νέο θύμα του.
Πάντως πρέπει να θυμόμαστε ότι τα κουνούπια δεν μολύνονται από όλους τους ιούς και οι ασθένειες που μεταδίδονται από αυτά είναι συγκεκριμένες. Αυτό καλό είναι να το θυμόμαστε ώστε να μην προκύπτουν ‘’μυθολογίες’’.
Γνωρίζουμε ως γνωστό πως αρκετοί άνθρωποι δεν έχουν πρόβλημα με τα κουνούπια ενώ άλλοι διαμαρτύρονται ότι «ακόμα και ένα να υπάρχει στην περιοχή θα έρθει να με βρει». Αυτό δεν είναι ψέμα. Τα θηλυκά κουνούπια «ανιχνεύουν» το θύμα τους με τη βοήθεια χημικών, οπτικών και θερμικών αισθητήρων που έχουν στις κεραίες και στο κεφάλι τους (οι οποίες είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στις οσμές του διοξειδίου του άνθρακα στην αναπνοή μας, ή αυτές ορισμένων συστατικών του ιδρώτα αλλά και στη θερμοκρασία και την κίνηση).
Στη συνέχεια προσγειώνονται στο δέρμα μας, το τρυπούν με την προβοσκίδα τους και, εκκρίνουν με το σάλιο τους πρωτεΐνες αντιπηκτικές για να καταφέρουν να πάρουν μερικά μικρο-χιλιοστά αίματος σε ένα περίπου λεπτό. Αν στο ‘’θύμα’’, υπάρχει παθογόνο περνάει στο κουνούπι, φτάνει στους σιελογόνους αδένες του και μπορεί πλέον να διαδοθεί σε μια ή δυο εβδομάδες.
Πόσο ζει ένα κουνούπι;
Η ζωή του (ανάλογα το είδος), διαρκεί από δέκα ημέρες ως έναν μήνα. Στα είδη που πέφτουν σε χειμερία νάρκη η ζωή διαρκεί έως και πέντε μήνες.
Δείτε και: Κουνούπια. Αλήθειες και υπερβολές
καθώς και: Κουνούπια και τα ”όπλα” της επιστήμης