Η υπογονιμότητα είναι ένα συνηθισμένο πρόβλημα που αφορά και επηρεάζει σχεδόν το 15% των ζευγαριών. Το ποσοστό αυτό είναι μεγαλύτερο σήμερα από εκείνο που υπήρχε παλαιότερα. Όμως, ας κάνουμε αμέσως σαφές πως δεν σπεύδουμε να μιλήσουμε για υπογονιμότητα, με κριτήρια που σχετίζονται με την λαχτάρα δυο νέων ανθρώπων να αποκτήσουν παιδί.
Η ιατρική επιστήμη θα θεωρήσει ένα νέο ζεύγος υπογόνιμο, όταν αυτό έχει φυσιολογικές σεξουαλικές επαφές, χωρίς να παίρνει προφυλάξεις για ένα χρόνο αλλά δεν έχει καταφέρει να αποκτήσει παιδί.
Τα αίτια
Κάθε περίπτωση που θα δικαιολογήσει τον όρο υπογονιμότητα, δεν θα την θεωρήσουμε ίδια με μια άλλη αλλά θα την ταξινομήσουμε εξατομικεύοντας την έτσι ώστε να βρούμε τι είναι αυτό που φταίει και να προσπαθήσουμε να το θεραπεύσουμε.
Έτσι καταρχήν διακρίνουμε πρωτοπαθή και δευτεροπαθή υπογονιμότητα. Στην πρωτοπαθή ανήκουν όλες οι περιπτώσεις όπου δεν έχει υπάρξει ποτέ εγκυμοσύνη. Στην δευτεροπαθή εντάσσονται οι περιπτώσεις όπου έχει προηγηθεί κάποια εγκυμοσύνη, ανεξάρτητα από το ποιο ήταν το αποτέλεσμά της.
Ποιος και τι φταίει;
Το πρόβλημα άλλοτε είναι γυναικείο, άλλοτε ανδρικό και μπορεί να αφορά και στους δύο συντρόφους, καθώς οι αιτίες του μπορεί να προέρχονται τόσο από τον άντρα όσο και από τη γυναίκα.
Τα πιο συνηθισμένα είναι:
· τα προβλήματα με το ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα (35%)
· οι ανατομικές ανωμαλίες ή βλάβες στα γυναικεία αναπαραγωγικά όργανα (35%).
· Οι ανωμαλίες στην ωορρηξία που αφορούν το 15% των περιπτώσεων
· Ενώ ένα ποσοστό 10-15% είναι ανεξήγητα περιστατικά
Η ενδομητρίωση είναι βασική αιτία βλάβης των γυναικείων πυελικών οργάνων, ιδιαίτερα των ωοθηκών και των σαλπίγγων. Αυξάνει το ενδεχόμενο της υπογονιμότητας και αν δεν γίνει θεραπεία μπορεί να μειώσει και την επιτυχία μιας εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Διάφοροι ακόμα παράγοντες που έχουν ενοχοποιηθεί αφορούν αυτοάνοσες παθήσεις, γενετικές ανωμαλίες ή γενετικές λοιμώξεις που πέρασαν απαρατήρητες .
Συνοπτικά:
Λόγοι υπογονιμότητας από την γυναικεία πλευρά:
· Ορμονικές διαταραχές (πολυκυστικές ωοθήκες, πρόωρη εμμηνόπαυση, ακατάστατη ωορρηξία)
· Η απόφραξη των σαλπίγγων από φλεγμονές και λοιμώξεις
· Η ενδομητρίωση
· Παθήσεις της μήτρας (ινομυώματα, δίκερος μήτρα κλπ.)
· Η ‘’αφιλόξενη’’ για τα σπερματοζωάρια τραχηλική βλέννα
· Η μεγάλη ηλικία της γυναίκας
· Γενετικές και Χρωμοσωμικές ανωμαλίες
· Αντισώματα (αυτοάνοσες παθήσεις) στον ορό της γυναίκας
· Αιτίες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής (αλκοόλ, άγχος, κάπνισμα)
Λόγοι υπογονιμότητας από την ανδρική πλευρά
· Μεταβολές στον αριθμό των σπερματοζωαρίων
· Μεταβολές στην μορφολογία των σπερματοζωαρίων
· Μειωμένη κινητικότητα
Οι αιτίες των ανωτέρω μπορεί μεταξύ άλλων να είναι : φλεγμονές, γενετικές ανωμαλίες, ατυχήματα και κακώσεις στα γεννητικά όργανα, απόφραξη των σπερματικών πόρων, ορμονολογικές διαταραχές, ανοσοποιητικοί λόγοι,
Εδώ πρέπει να συμπεριληφθεί το κάπνισμα και το αλκοόλ που επηρεάζουν την ποιότητα και την δυναμική του σπέρματος, έτσι ώστε αυτό να μην μπορεί να γονιμοποιήσει φυσιολογικά το ωάριο της γυναίκας.
Αξίζει εδώ να αναφερθεί ότι ο σχολαστικός και λεπτομερής έλεγχος αποτυγχάνει να αναδείξει τα αίτια της υπογονιμότητας (ανεξήγητη υπογονιμότητα) περίπου σε 5-10% των περιπτώσεων. Υπάρχει δηλαδή αδυναμία σύλληψης παρόλο που όλα δείχνουν να είναι φυσιολογικά.