Συνοπτικά
Έχει διπλάσια συχνότητα στους άνδρες από ότι στις γυναίκες.
Είναι συχνότερος στην ομάδα αίματος Α.
Δεν υπάρχει προληπτική εξέταση έγκαιρης διάγνωσης (όπως στο παχύ έντερο που ελέγχουμε πολύποδες και τους αφαιρούμε πριν γίνουν καρκίνος).
Η ‘’προληπτική’’ γαστροσκόπηση δεν αποδίδει. Μπορεί μόνο να τον διαγνώσει σε αρχικό στάδιο (και αυτό δύσκολο με τα συμβατικά γαστροσκόπια).
Άνθρωποι που έχουν συγγενείς 1ου βαθμού με καρκίνο στομάχου, πρέπει να έχουν το νου τους και να υποβάλλονται σε γαστροσκόπηση με το ελάχιστο έστω ενόχλημα.
Για προληπτική γαστροσκόπηση σε τέτοια άτομα μετά την ηλικία των 40-45 ετών, μια φορά κάθε δύο χρόνια, δεν υπάρχει ομοφωνία.
Αρχικά ο καρκίνος του στομάχου μπορεί να μην προκαλεί συμπτώματα. Αργότερα αρχίζει να εμφανίζει επιγαστρικά ενοχλήματα που θεωρούνται συνηθισμένα ενοχλήματα γαστρίτιδας.
Είναι πιθανό να υπάρχει μια ελαχίστη απώλεια αίματος. Δεν γίνεται αντιληπτή από τον ασθενή γιατί είναι ανιχνεύσιμη μόνο στο εργαστήριο. Απώλεια αίματος σημαίνει απώλεια σιδήρου και προοδευτικό ‘’άδειασμα’’ των αποθηκών του οργανισμού. Θα εκφραστεί κάποια στιγμή με συμπτώματα αναιμίας ή (συνηθέστερο) με ευρήματα σιδηροπενικής αναιμίας στην εξέταση αίματος, πολύ καιρό πριν διαγνωσθεί επίσημα ή υποκείμενη νόσος.
Για το λόγο αυτό δεν πρέπει να δίδονται σκευάσματα σιδήρου σε ασθενείς με σιδηροπενική αναιμία χωρίς να υποβληθούν προηγουμένως σε έλεγχο (γαστροσκόπηση).
Δυστυχώς η πρακτική αυτή δεν είναι η εξαίρεση αλλά ο κανόνας. Η ευθύνη άλλοτε είναι του γιατρού, άλλοτε όμως (και συχνότατα) του ασθενούς που αρνείται τον έλεγχο γιατί ‘’θα μπλέξει’’
Αν σε μια γαστροσκόπηση βρεθεί καρκίνος στομάχου (οπτική αξιολόγηση από έμπειρο ενδοσκόπο και υποχρεωτική ιστολογική επαλήθευση με πολλαπλές βιοψίες) χρειάζεται στη συνέχεια έλεγχος για πιθανές μεταστάσεις, με αξονικές τομογραφίες στην κοιλιά και το θώρακα.
Οι μεταστάσεις είναι καρκινικά κύτταρα που ξεκινούν από τον όγκο ακολουθώντας δύο διαφορετικούς δρόμους. Ο ένας προς τους λεμφαδένες γύρω από το στομάχι (λεμφογενείς μεταστάσεις) και ο άλλος προς την κυκλοφορία του αίματος (τουτέστιν αιματογενείς μεταστάσεις).
Οι λεμφογενείς μεταστάσεις, βρίσκονται συνήθως σε κοντινούς προς το στομάχι λεμφαδένες. Πρέπει να αφαιρούνται σχολαστικά κατά την επέμβαση της ριζικής γαστρεκτομής.
Οι λεμφογενείς μεταστάσεις έχουν καλύτερη πρόγνωση από τις αιματογενείς γιατί οι τελευταίες αυτές δείχνουν ότι καρκινικά κύτταρα έχουν ξεφύγει από το στομάχι και έχουν πάει σε απομακρυσμένα όργανα. Η συχνότερη εγκατάσταση αυτών των καρκινικών κυττάρων είναι το συκώτι.
Αν δεν υπάρχουν εμφανείς μεταστάσεις, χρειάζεται να γίνει το ταχύτερο δυνατό γαστρεκτομή (εγχείρηση για αφαίρεση όλου ή μέρους του στομάχου).
Χρησιμοποιούμε τον όρο ‘’εμφανείς και μη εμφανείς μεταστάσεις’’ αντί του ‘’απουσία μεταστάσεων’’ διότι η μη ανεύρεση τους στις απεικονιστικές εξετάσεις, δεν σημαίνει υποχρεωτικά ότι δεν υπάρχουν. Μπορεί να είναι μικροσκοπικές και να μη φαίνονται στις αξονικές τομογραφίες. Έτσι εξηγούνται οι περιπτώσεις κακής ή γρήγορης εξέλιξης σε περιστατικά ασθενών όπου αρχικά επικράτησε αισιοδοξία για την δήθεν έγκαιρη διάγνωση και αντίδραση.
Είναι συχνό σφάλμα να χορηγούνται φάρμακα ‘’για γαστρίτιδα’’ και ‘’έλκος’’ σε ανθρώπους με πόνο στο στομάχι, χωρίς ενδοσκοπικό έλεγχο και τεκμηρίωση (γαστροσκόπηση) γιατί ανακουφίζουν τα ενοχλήματα.
Αυτό γίνεται ή με αυτενέργεια του πάσχοντος (συνήθως) ή με προτροπή ατόμου του περιβάλλοντος του που ‘’ξέρει τι είναι’’ γιατί ‘’έχει τα ίδια συμπτώματα’’. Καμιά φορά (δυστυχώς) με οδηγία γιατρού.
Αν πρόκειται πράγματι για γαστρίτιδα τα φάρμακα θα κάνουν καλό έστω και αν η θεραπευτική προσέγγιση δεν είναι σωστά σχεδιασμένη. Όμως εάν πρόκειται για καρκίνο, χάνονται πολύτιμοι μήνες χωρίς να γνωρίζει τίποτα ο ασθενής που θα ανακαλύψει πολύ αργά την αλήθεια.
Χειρουργείο
Υπάρχουν πολλοί και διάφοροι τύποι γαστρεκτομών και το τεχνικό μέρος αφορά τον χειρουργό.
Μια σωστή ριζική (συνήθως) γαστρεκτομή με σχολαστική αφαίρεση όλων των γύρω λεμφαδένων είναι η μόνη που έχει πιθανότητες να ωφελήσει σημαντικά τον ασθενή.
Μια τέτοια επέμβαση απαιτεί όπως είναι φανερό, μεγάλο χειρουργικό χρόνο. Θα χρειαστεί λοιπόν έμπειρος και κατά το δυνατόν γρήγορος χειρουργός καθώς και καλός αναισθησιολόγος.
Δείτε και:
ΔΥΣΠΕΨΙΑ. Άλλοτε Αθώα, άλλοτε Ύποπτη