Με τον γενικό όρο λέμφωμα, εννοούμε μια ομάδα κακοηθειών (70 περίπου διαφορετικά είδη καρκίνου εκ των οποίων 40 μείζονες τύποι ) που προσβάλουν το λεμφικό σύστημα του ανθρώπου.
Το σύστημα αυτό το αποτελούν αγγεία (λεμφαγγεία) και όργανα (λεμφαδένες, σπλήνας, θύμος αδένας).
Σε αντίθεση με την λευχαιμία που προσβάλει τα αιμοποιητικά όργανα (μυελός οστών), τα λεμφώματα προσβάλουν τα κύτταρα των λεμφαδένων.
Το λεμφικό σύστημα συμμετέχει παίζοντας σπουδαίο ρόλο, στη λειτουργία των αμυντικών μηχανισμών του ανθρώπου και την ρύθμιση της κυκλοφορίας των υγρών και των ηλεκτρολυτών του οργανισμού. Η έκπτωση της λειτουργικότητας του στα λεμφώματα, είναι μείζονος σημασίας
Το λέμφωμα είναι ο 5ος πιο συχνός καρκίνος στο δυτικό κόσμο και ο 7ος ως προς τον αριθμό θανάτων που προκαλεί. Αποκαλείται και καρκίνος των λεμφοκυττάρων
Το λέμφωμα, χαρακτηρίζεται κυρίως από ανώδυνη και προοδευτική διόγκωση ενός ή περισσότερων λεμφαδένων. Η διόγκωση αυτή σε ορισμένες περιπτώσεις συνοδεύεται από χαμηλό πυρετό 37,4-38ο C και συμπτώματα αδιαθεσίας, κούρασης, ανορεξίας καθώς και ιδρώτες.
Προσβάλλει συχνότερα άτομα μεγαλύτερα των 50 ετών και, επειδή συγχέεται με άλλες παθήσεις (λοιμώξεις, φλεγμονές, παθήσεις του κολλαγόνου, κύστεις, απεικονιστικά ευρήματα που θυμίζουν μεταστάσεις από καρκίνο) μπορεί να δημιουργεί διαγνωστικές δυσκολίες.
Η διάγνωση τίθεται με βιοψία λεμφαδένα (παρακέντηση ή εξαίρεση με μικροεπέμβαση), και εξέταση από έμπειρο παθολογοανατόμο.
Ιδιαίτερη σημασία έχει τόσο για την πρόγνωση όσο και την θεραπεία η ακριβής ανίχνευση του είδους του λεμφώματος (τυποποίηση), διότι όπως προείπαμε, υπάρχουν πολλά και διάφορα είδη με διαφορετική επικινδυνότητα και διαφορετική ανταπόκριση στην θεραπευτική αγωγή.
Επί μεγάλο χρονικό διάστημα επεκράτησε η διάκριση των λεμφωμάτων σε Hodgkin’s και nonHodgkin’s. Σήμερα όμως και από το 2008 και μετά, καθορίστηκαν νέα δεδομένα (αναθεωρημένο Ευρωπαϊκό – Αμερικανικό σύστημα ταξινόμησης) που διακρίνει 4 κύριες κατηγορίες και έχει να κάνει με το είδος και τα χαρακτηριστικά των προσβεβλημένων κυττάρων.
Σε λεμφώματα χαμηλού κινδύνου και βραδείας εξέλιξης δεν υπάρχει συνήθως πλήρης ίαση (χωρίς αυτό να ισχύει πάντα) και ο θεραπευτικός στόχος είναι η διατήρηση της μακροβιότητας με την καλύτερη δυνατή ποιότητα ζωής (ύφεση της νόσου για μεγάλα χρονικά διαστήματα). Η ύφεση είναι εφικτή και αφορά στο 70-80% των ασθενών.
Στα ‘’επιθετικά’’ λεμφώματα υψηλού κινδύνου, κύριο στόχο έχουμε κατά πρώτον την επιβίωση του ασθενούς στην οξεία φάση, εν συνεχεία δε την ύφεση και την ίαση.
Τα επιθετικά λεμφώματα, ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ασθενούς, παρουσιάζουν ποσοστό ίασης κυμαινόμενο από 40-60%.
Θεραπεία των λεμφωμάτων
Τα τελευταία χρόνια στις κλασικές ‘’παραδοσιακές’’ θεραπείες, (δηλαδή την ακτινοβολία και την χημειοθεραπεία), προστέθηκαν και άλλες όπως είναι
- · η χρήση μονοκλωνικών αντισωμάτων
- · η χρήση βιολογικών παραγόντων
- · η ανοσο-ραδιοθεραπεία
Από ότι φαίνεται, σύντομα θα υπάρξει και γονιδιακή θεραπεία. Μικρό ποσοστό ασθενών (κυρίως παιδιών) μπορεί να αντιμετωπιστεί και να θεραπευτεί με τη μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων.
Σήμερα, η πρόοδος της φαρμακευτικής έρευνας και της θεραπευτικής οδήγησε στην ανακάλυψη φαρμάκων, τα οποία δρουν στα κύτταρα του λεμφώματος μόνον και όχι των πέριξ υγιών ιστών, ενώ διατίθενται και φάρμακα που μπορούν να μειώσουν αποτελεσματικά τις ενδεχόμενες παρενέργειες.