Πάσχουν 1.000.000 Έλληνες. Οι περισσότεροι δεν το γνωρίζουν.
Όμως έχουν:
μειωμένη ικανότητα εκτέλεσης των οικιακών τους εργασιών (43%),
κακή ποιότητα ύπνου (38%),
αδυναμία να εκπληρώσουν τις καθημερινές οικογενειακές δραστηριότητες (34%)
προβλήματα στην σεξουαλική δραστηριότητα (30%).
Με το γενικό όρο Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (συντομογραφία ΧΑΠ), περιγράφουμε διάφορες παθήσεις του πνεύμονα (Χρόνια βρογχίτιδα, Πνευμονικό εμφύσημα, Χρόνια αποφρακτική νόσο των αεραγωγών κ.α.) οι οποίες είναι μέρος του ίδιου προβλήματος.
Η ΧΑΠ είναι χρόνια πάθηση που εξελίσσεται αργά και προοδευτικά, οδηγεί σε στένωση και απόφραξη των αεραγωγών, παρεμποδίζοντας σημαντικά την είσοδο και έξοδο του αέρα, την πρόσληψη οξυγόνου και την αποβολή του διοξειδίου του άνθρακα.
Η ατμοσφαιρική μόλυνση αλλά κυρίως το κάπνισμα είναι οι σπουδαιότερες αφορμές για την πρόκληση της νόσου. Όσο περισσότερα τα τσιγάρα και ο καιρός που κάποιος καπνίζει, τόσο μεγαλύτερος και ο κίνδυνος.
Σε παγκόσμιο επίπεδο η νοσηρότητα και η θνητότητα από ΧΑΠ είναι εντυπωσιακές. Υπολογίζεται ότι ετησίως, τρία εκατομμύρια άνθρωποι θα χάσουν τη ζωή τους ενώ αμέτρητοι ακόμα θα ζουν με βασανιστικά συμπτώματα.
Στην Ελλάδα οι εκτιμήσεις ανεβάζουν πάνω από το εκατομμύριο αυτούς που έχουν ΧΑΠ και δυστυχώς μικρό ποσοστό το γνωρίζει και παίρνει τα ανάλογα μέτρα ενώ οι πιο πολλοί υποβαθμίζουν τα συμπτώματα τους, κάνουν αυτοδιάγνωση και δίνουν ‘’εύκολες’’ αλλά ψευδείς ερμηνείες για όσα τους συμβαίνουν.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Η προοδευτική εγκατάσταση του προβλήματος έχει σαν αποτέλεσμα να υπάρχουν συμπτώματα διαφορετικής έντασης και βαρύτητας τα οποία και σταδιακά πολλαπλασιάζονται.
Στην ελαφρότερη μορφή, το μόνο ίσως σύμπτωμα που υπάρχει είναι ο “τσιγαρόβηχας”. Αργότερα στην μέτρια ΧΑΠ, εκτός από το βήχα έχουμε αυξημένη απόχρεμψη και μικρό βαθμό δύσπνοιας που μπορεί να συνοδεύεται και από συριγμό στην κόπωση. Έχουμε δηλαδή αυτό που οι ίδιοι οι πάσχοντες λένε: ‘’γατάκια που νιαουρίζουν’’. Στο στάδιο αυτό ο ασθενής κουράζεται εύκολα.
Στη βαριά μορφή της αποφρακτικής πνευμονοπάθειας τα επεισόδια με βήχα είναι συχνά και ο συριγμός επίσης. Η δύσπνοια μπορεί να υπάρχει ακόμα και στην μικρή προσπάθεια, ή και την ανάπαυση.
Διαπιστώνουμε επίσης κυάνωση (για παράδειγμα οι λοβοί των αυτιών είναι μπλε) ενώ στη συνέχεια θα εγκατασταθούν και περιφερικά οιδήματα(*).
(*) Η καρδιά, στην αποφρακτική πνευμονοπάθεια αντιμετωπίζει αντίσταση στο σκέλος της πνευμονικής κυκλοφορίας. Δυσκολεύεται επομένως να προωθήσει το αίμα για οξυγόνωση. Αρχικά υπερτρέφεται και τα καταφέρνει, αλλά στο τέλος εξαντλείται, κάμπτεται και ανεπαρκεί.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Για την διάγνωση, το μεγάλο πλεονέκτημα είναι να τεθεί έγκαιρα. Αυτό δεν παρουσιάζει δυσκολία διότι υπάρχουν χαρακτηριστικά συμπτώματα αλλά και διότι υπάρχει τρόπος να εκτιμηθεί εργαστηριακά η αναπνευστική λειτουργία με την σπειρομετρία.
Δυστυχώς όπως προαναφέρθηκε αυτό δεν είναι πάντα εφικτό λόγω της υποβάθμισης του προβλήματος από τον ίδιο τον πάσχοντα που θα ενδιαφερθεί όταν τα συμπτώματα θα γίνουν έντονα.
Ακόμα μεγαλύτερο βέβαια είναι το πρόβλημα πολλών ασθενών που ενώ γνωρίζουν επακριβώς πλέον την κατάσταση, συνεχίζουν να καπνίζουν, δεν λαμβάνουν μέτρα, επιδεινώνουν χρόνο με το χρόνο την αναπνευστική τους ανεπάρκεια και τελικά αντιμετωπίζουν, πρώιμα συνήθως, το μοιραίο.
Σπειρομετρία
Η σπειρομετρία είναι μια εντελώς ανώδυνη και εύκολη τεχνική με την οποία μετράμε τον όγκο του αέρα και το ποσοστό ροής του μέσα στους πνεύμονες. Χρησιμοποιείται για να αξιολογήσει τη λειτουργία πνευμόνων.
Με την εξέταση αυτή μελετάμε την χωρητικότητα του αέρα αλλά και την ικανότητα του πνεύμονα να αναπνέει σε μικρούς ή μεγάλους ανθρώπους με ασθένειες των πνευμόνων.
Η κάθε περίπτωση, βάσει των αποτελεσμάτων της σπειρομετρίας στον ασθενή θα χαρακτηρισθεί:
Ήπια ΧΑΠ όταν η FEV1 είναι 60-80% της προβλεπόμενης τιμής
Μέτρια ΧΑΠ όταν η FEV1 είναι 40-59% της προβλεπόμενης τιμής
Βαριά ΧΑΠ όταν η FEV1 είναι μικρότερη από 40% της προβλεπόμενης τιμής
Δείτε και: Αναπνευστική ανεπάρκεια