αριστερά (γκρίζες περιοχές), βλέπουμε διάφορες θέσεις εντόπισης αποστημάτων και δεξιά (μπλέ γραμμές), ενδεχόμενες πορείες συριγγίων.
Η συλλογή πύου σε ιστούς γύρω από τον πρωκτό λέγεται περιεδρικό απόστημα.
Πρόκειται για φλεγμονή που ξεκινά από κάποιο αδένα από αυτούς που βρίσκονται μέσα στο βλεννογόνο του πρωκτού, που αν αποφραχτεί μπορεί και να μολυνθεί από μικρόβια.
Η μόλυνση πολύ συχνά μπορεί να επεκτείνεται προς τα έξω, στους ιστούς της περιοχής φθάνοντας μέχρι το δέρμα (εξωτερικό στόμιο), ταυτόχρονα δε και προς τα μέσα (εσωτερικό στόμιο). Φανταστείτε το σαν ένα τούνελ, η μια έξοδος του οποίου είναι γύρω από τον πρωκτό ή τον γλουτό και η άλλη στο εσωτερικό του πρωκτικού σωλήνα
Λόγω της φλεγμονής έχουμε ερυθρότητα της περιοχής που πάσχει και ο ασθενής παραπονείται για έντονο πόνο (όχι όμως τόσο δυνατό όπως στη ραγάδα). Δυσκολεύεται να καθίσει και παρουσιάζει κακουχία, ρίγος και πυρετό που μπορεί να είναι υψηλός.
Το περιεδρικό απόστημα είναι χειρουργική πάθηση. Απαιτεί καθαρισμό και δεν θεραπεύεται με αντιβιοτικά.
Εντούτοις μερικοί πάσχοντες, φοβούμενοι το χειρουργείο, παίρνουν αντιβιοτικά και παυσίπονα. Έχοντας μικρή ανακούφιση δεν πηγαίνουν στην χειρουργική επέμβαση (και την οριστική Λύση).
Αυτή είναι μια απολύτως λανθασμένη τακτική διότι:
1. Αν η φλεγμονή αφεθεί χωρίς χειρουργική θεραπεία, μπορεί να επεκταθεί γρήγορα στους χώρους μεταξύ των πρωκτικών μυών και ακόμα να θέσει σε κίνδυνο την ζωή του ασθενούς (σηψαιμία).
2. Αν παροχετευτεί αυτόματα το απόστημα, θα σχηματιστεί πολύ συχνά συρίγγιο.
Επομένως η χορήγηση αντιβιοτικών έχει μόνο βοηθητική αξία και αποσκοπεί να ελέγξει μικρόβια που ήδη κυκλοφορούν στον οργανισμό.
Η χειρουργική Θεραπεία αποσκοπεί
1. Να παροχετεύσει (αδειάσει) το πύον ώστε να σταματήσει η φλεγμονή. Ειδικότερα αναγκαίο σε μεγάλα ή σε βάθος αποστήματα και ακόμα περισσότερο όταν αυτά αφορούν άτομα με ευπάθεια όπως για παράδειγμα ο Σ. Διαβήτης, οι διαταραχές του ανοσοποιητικού ή η ανοσοκαταστολή.
2. Να βρει το εσωτερικό στόμιο του αποστήματος
Η ανεύρεση του έσω στομίου σε συνθήκες έντονης φλεγμονής δεν είναι πάντα εύκολη και συχνά ο θεράπων ιατρός περιορίζεται να παροχετεύσει απλώς το απόστημα ώστε να περάσει το οίδημα, ο πόνος και ο πυρετός.
Όμως έτσι είναι πιθανό ότι θα παρουσιαστεί ένα περιεδρικό συρίγγιο(*). Έτσι εξηγείται γιατί υπάρχουν ασθενείς που έχουν χειρουργηθεί πολλές φορές με το ίδιο πρόβλημα, δηλαδή το σχηματισμό αποστήματος.
Όπως προείπαμε, συρίγγιο θα έχουμε επίσης αν (με ή χωρίς αντιβιοτικά), το απόστημα θα ‘’σπάσει’’ μόνο του και έτσι θα παροχετευτεί το πύον.
Ο πόρος κατά καιρούς μαζεύει πύον και κάνει εκ νέου απόστημα, το οποίο και πάλι αν δεν χειρουργηθεί, ανοίγει αυτόματα και αδειάζει, ο ασθενής αισθάνεται σχετικά καλλίτερα και ηρεμεί και αυτό συνεχίζεται έως ότου συμβεί κάποια σοβαρή επιπλοκή.
(*) Συρίγγιο: Μικρή τρύπα στο δέρμα της περιπρωκτικής περιοχής (δηλαδή το εξωτερικό στόμιο του αποστήματος που άδειασε) το οποίο κατά καιρούς πυορροεί ενώ επικοινωνεί δια μέσου ενός λεπτού πόρου (συριγγώδης πόρος) με το εσωτερικό στόμιο που βρίσκεται στον αυλό του εντέρου.
Το συρίγγιο δεν είναι υποχρεωτικά το αποτέλεσμα σε κάθε περίπτωση αποστήματος. Οι πιθανότητες του είναι περίπου 50% και δεν υπάρχει τρόπος για να προδικάσουμε ποιος θα το κάνει και ποιος όχι. Συνήθως δεν υπάρχει στην αρχική φάση. Αναπτύσσεται 4 έως 6 εβδομάδες μετά από την παροχέτευση του αποστήματος. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ένα συρίγγιο θα εμφανιστεί μήνες μετά ή ακόμα και χρόνια.
Σωστή (και οριστική) θεραπεία συριγγίου
Στο χειρουργείο γίνεται διάνοιξη κατά μήκος του συριγγώδους πόρου ώστε να ενωθούν το έξω και το μέσα στόμιο. Έτσι έχουμε τέλειο καθαρισμό και παροχέτευση Αυτό για να γίνει χρειάζεται χειρουργική ικανότητα, καλή ανατομική γνώση, εμπειρία και υπομονή.
Ειδικότερα αν λάβουμε υπόψη ότι μερικές φορές και ανάλογα με την εντόπιση του προβλήματος, θα χρειαστεί να κοπεί μικρό τμήμα του σφιγκτήρα του πρωκτού.
Για να το αποφύγουμε αυτό, ειδικά σε εκτεταμένα αποστήματα, στην θέση του πόρου, αντί να κόψουμε, περνάμε από την μια στην άλλη άκρη ένα ελαστικό κορδόνι που το αφήνουμε αρκετό χρόνο (σφίγγοντας κατά καιρούς) ώστε η επούλωση να γίνει από μέσα προς τα έξω. (δες το επόμενο σχήμα)
Ενίοτε υπάρχουν και αποστήματα τυφλά, τα οποία δεν έχουν έσω στόμιο. Σε αυτά η παροχέτευση αποδίδει καλά αποτελέσματα.
Γενικώς ισχύει ότι αν η αντιμετώπιση τόσο των αποστημάτων όσο και των συριγγίων γίνει σωστά και από έμπειρο χειρουργό, μελλοντικά δεν υπάρχουν υποτροπές.
Μετά από ένα χειρουργείο και για διάστημα μιας εβδομάδας περίπου, ίσως λόγω μικρής δυσφορίας να χρειαστούν παυσίπονα. Θέμα κενώσεων δεν υπάρχει διότι αυτές δεν επηρεάζουν την χειρουργημένη περιοχή. Ο ασθενής μπορεί να πηγαίνει χωρίς φόβο στην τουαλέτα. Από την εργασία ή το σχολείο θα απαιτηθεί μικρή μόνο περίοδος απουσίας.
Αξίζει να προστεθεί εδώ πως οι φλεγμονές του εντέρου (ελκώδης κολίτιδα, νόσος Crohn ή άλλες), ευνοούν τα αποστήματα και τις υποτροπές τους. Με αυτό το σκεπτικό αν κάποιος έχει παρουσιάσει συχνά αυτό το πρόβλημα, καλό είναι να κάνει ενδοσκοπικό έλεγχο και με βιοψία να επαληθευτεί ή να αποκλειστεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
δείτε και:
Οι αιμορροΐδες (και οι παγίδες που ίσως κρύβουν).
Θρόμβωση αιμορροΐδας, ένας αθώος τρομοκράτης