Ρινορραγία ή επίσταξη, ονομάζουμε την αποβολή αίματος από τη μύτη μας.
Η ρινορραγία είναι μία εξαιρετικά συχνή κατάσταση. Θα συμβεί σε πλήθος ανθρώπων. Υπολογίζουμε πως 10 – 12% του πληθυσμού θα έχει τουλάχιστον ένα επεισόδιο στην διάρκεια της ζωής του.
Τα αίτια της, συνήθως δεν είναι σοβαρά και τις περισσότερες φορές θα ξεπεραστεί χωρίς να χρειαστεί η βοήθεια ιατρού.
Ταξινόμηση
Ανάλογα με την περιοχή της ρινικής κοιλότητας στην οποία βρίσκονται τα αγγεία που αιμορραγούν, οι ρινορραγίες κατατάσσονται ως πρόσθιες και οπίσθιες.
Οι πρόσθιες που αφορούν συχνά μικρότερες ηλικίες και παιδιά, είναι οι πλέον συνηθισμένες καθώς επίσης και οι λιγότερο σοβαρές. Αποτελούν το 90 με 95% των περιπτώσεων. Σπάνια μόνον υποκρύπτουν κάποιο σοβαρότερο νόσημα.
Το αίμα που αποβάλλουν προέρχεται από ένα δίκτυο μικρών αγγείων το οποίο βρίσκεται στην πρόσθια περιοχή του ρινικού διαφράγματος. Για το λόγο αυτό, τρέχει προς τα έξω και καμιά φορά (ανάλογα την ποσότητα του), εντυπωσιάζει και ανησυχεί αυτόν που αιμορραγεί, αλλά και τους γύρω του.
Οι οπίσθιες ρινορραγίες, μπορεί να είναι περισσότερο σοβαρές γιατί τα αγγεία που βρίσκονται στην οπίσθια περιοχή της ρινικής κοιλότητας είναι μεγαλύτερα. Αποβάλουν επομένως περισσότερο αίμα, που ρέει προς το φάρυγγα και το καταπίνουμε. Συνήθως συμβαίνουν σε μεγαλύτερες ηλικίες και χρειάζονται έλεγχο γιατί μπορεί να αποτελούν σύμπτωμα που υποκρύπτει κάποιο νόσημα του οργανισμού.
Ποιες είναι οι αιτίες;
Αν και τις περισσότερες φορές τα αίτια είναι τοπικά και αθώα, μπορεί όπως ήδη είπαμε να κρύβουν και εκπλήξεις.
Πάντως στην πρώτη περίπτωση μπορεί να ευθύνεται:
1. Ο τραυματισμός από ‘’σκάλισμα’’ με το δάχτυλο, πολύ δυνατό φύσημα και σπανιότερα -σε παιδιά-, από ξένο σώμα.
2. Η αλλεργική ρινίτιδα.
3. Ο υψηλός πυρετός, κυρίως σε παιδιά.
4. Η σκολίωση του ρινικού διαφράγματος
5. Η ιγμορίτιδα (αλλά και οι άλλες παραρινοκολπίτιδες)
6. Η έλλειψη υγρασίας (ξηρός αέρας και επομένως ξερή μύτη) καθώς και
7. Η απότομη αλλαγή θερμοκρασίας περιβάλλοντος (είσοδος από κρύο σε θερμό χώρο)
Στην δεύτερη περίπτωση μπορεί (μεταξύ άλλων) να υποκρύπτεται
· Η αρτηριοσκλήρυνση
· φάρμακα που χορηγούνται για την πήξη του αίματος (κλοπιδογρέλη, ασπιρίνη κλπ ).
· Αιμορραγικές προδιαθέσεις κληρονομικού τύπου ή αιματολογικές παθήσεις και βλάβες.
· Όγκοι της μύτης ή των παραρινικών κόλπων.
Η πίεση; Αν και η επικρατούσα δοξασία είναι ότι ευθύνεται η αρτηριακή υπέρταση (‘’να πας να μετρηθείς’’ είναι η συνήθης συμβουλή), αυτό δεν φαίνεται να φταίει, τουλάχιστον από μόνο του. Όμως αν συνδυάζεται με αρτηριοσκλήρυνση κάτι τέτοιο μπορεί να ισχύει. Έτσι πολλοί ηλικιωμένοι που τους ”ανοίγει” η μύτη διαπιστώνουν αν μετρηθούν ότι έχουν μη ελεγχόμενη υπέρταση. Προσοχή θα χρειαστεί όμως να μην βιαστούμε να χαρακτηρίσουμε κάθε ρινορραγία αποτέλεσμα υπέρτασης, γιατί η θέα του αίματος και ο φόβος, είναι αναμενόμενο πως θα ανεβάσουν την πίεση. Θα χρειαστεί επομένως επανάληψη του ελέγχου όταν η ρινορραγία θα σταματήσει και το άτομο που αιμορράγησε θα έχει ηρεμίσει.
Τι κάνουμε στην ρινορραγία;
Εφαρμογή πίεσης στα πτερύγια της μύτης για 10 περίπου λεπτά, σταματά συνήθως την αιμορραγία.
Κρύα επιθέματα στη βάση της μύτης (κομπρέσες στην περιοχή ανάμεσα στα μάτια δηλαδή) μπορεί να φανούν χρήσιμες).
Σε περίπτωση πονοκεφάλου, όχι ασπιρίνη αλλά παρακεταμόλη (Depon ή Panadol)
Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι όταν αιμορραγούν από την μύτη τεντώνουν προς τα πίσω το κεφάλι, η καλλίτερη στάση είναι να καθόμαστε σκύβοντας κορμί και κεφάλι προς τα εμπρός. Έτσι η πίεση μέσα στις φλέβες μειώνεται ενώ και η κατάποση αίματος αποφεύγεται.
Στα παιδιά που συνηθίζουν ‘’να σκαλίζουν’’ την μύτη τους τραυματίζοντας την, χρειάζεται καλό κόψιμο των νυχιών
Γενικώς η ρινορραγία τις πιο πολλές φορές σταματά εύκολα. Αν όμως δεν φανούν χρήσιμα τα ανωτέρω μέτρα, είναι αναγκαίο να απευθυνθούμε σε γιατρό. Ίσως τότε να απαιτηθεί τοπική καυτηρίαση ή και επιπωματισμός (δηλαδή μια τεχνική άσκησης πίεσης με γάζα και αλοιφή με αντιβιοτικό και αγγειοσυσπαστική δράση). Ο επιπωματισμός θα γίνει σε οπίσθιες ρινορραγίες.
Υποτροπές: Ρινορραγίες που επαναλαμβάνονται αρκετές φορές, πρέπει να ελεγχθούν ανεξάρτητα από την διάρκεια και την βαρύτητα της αιμορραγίας. Το ενδεχόμενο να είναι εκδήλωση υποκρυπτόμενης νόσου πρέπει να αποκλειστεί