Αν και οι ερευνητές, δεν χρησιμοποίησαν πάντοτε το σκόρδο τυποποιημένο με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και στην ίδια δοσολογία (ώστε να βγουν συγκρίσιμα συμπεράσματα), φαίνεται ότι οι μελέτες συγκλίνουν στο ίδιο συμπέρασμα:
Το σκόρδο μειώνει το ρίσκο ανάπτυξης καρκίνου.
Τι είναι όμως το σκόρδο;
Πως καταφέρνει και το κάνει;
Μήπως είναι επικίνδυνο;
Ας αρχίσουμε από το τελευταίο. Δεν είναι επικίνδυνο, ακόμα και αν καταναλωθεί σε μεγαλύτερη ποσότητα από αυτή που χρειαζόμαστε στην μαγειρική. Υπερβολική πάντως πρόσληψη, ίσως ενοχλήσει τον οισοφάγο, το στομάχι και το έντερο.
Βοτανολογικά, το σκόρδο ανήκει στην τάξη Allium, ήτοι φυτών με σχήμα βολβού, όπου περιλαμβάνονται και τα κρεμμύδια, τα κρεμμυδάκια, το σχοινόπρασο και το πράσο.
Περιέχει ικανή ποσότητα θείου που υπάρχει στην Αλισίνη, (εξ ου και η γεύση και οσμή), δηλαδή μια πρόδρομη ουσία των βιολογικά ενεργών συστατικών του.
Πέρα από την Αλισίνη, περιέχει το αμινοξύ αργινίνη, ολιγοσακχαρίδες, φλαβονοειδή και σελήνιο, με θετική δράση στην υγεία.
Φαρμακευτικές Μορφές του Σκόρδου
Υπάρχουν Αιθέρια έλαια, σκόνη και εκχυλίσματα
Επίδραση στον οργανισμό
Α. Πληθυσμιακές μελέτες και αποτελέσματα
Το επιστημονικό ενδιαφέρον για το σκόρδο και την επίδραση που μπορεί να έχει στον καρκίνο διαφόρων ειδών, είναι πολύ μεγάλο.
Ήδη τα αποτελέσματα μιας συνεχούς μελέτης που γίνεται σε 10 χώρες (The European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition – EPIC), έδειξε πως αυτοί που καταναλίσκουν σκόρδο και κρεμμύδι στην διατροφή τους, είναι λιγότερο πιθανό (μικρότερο ρίσκο), να πάθουν καρκίνο στο έντερο.
Αρκετές μελέτες, επίσης πληθυσμιακές, έδειξαν πως η αυξημένη κατανάλωση σκόρδου μειώνει την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου, ειδικότερα αυτού που αφορά το στομάχι, τον οισοφάγο, το πάγκρεας και το μαστό. Όσο μεγαλύτερη δε είναι η κατανάλωση, τόσο μικρότερο είναι το ρίσκο.
Σε άλλη μεγάλη μελέτη επί γυναικείου πληθυσμού στην Αμερική, τα αποτελέσματα έδειξαν καθαρά, όχι μόνο ότι όσες κατανάλωναν ικανή ποσότητα σκόρδου είχαν απλά ένα χαμηλότερο ρίσκο αλλά ότι μείωναν την πιθανότητα ορθοπρωκτικού καρκίνου κατά 50%.
Μείωση του ρίσκου καρκίνου και μάλιστα σε σχέση με την κατανάλωση (μεγάλη κατανάλωση, μεγάλη μείωση κινδύνου), έδειξαν και πολλές άλλες πληθυσμιακές μελέτες στην Κίνα, την Γαλλία, το Σαν Φραντσίσκο και αλλού.
Εκτός άλλων μορφών της νόσου, μια μελέτη (Κίνα) που εστίασε το ενδιαφέρον στον καρκίνο του προστάτη, έδωσε εντυπωσιακά αποτελέσματα αφού το ρίσκο των ανδρών που κατανάλωναν σημαντικές ποσότητες σκόρδου στο φαγητό μειώθηκε κατά 50%.
Β. Μελέτες κλινικές σε ανθρώπους
Δεν έχουν γίνει πολλές. Στην Κίνα, εργασία που κράτησε 5 χρόνια, μελέτησε την επίδραση του σκόρδου (δίνοντας αλισίνη μαζί με σελήνιο και κάνοντας σύγκριση με εικονικό φάρμακο) σε 5.000 άνδρες και γυναίκες. Το αποτέλεσμα υπήρξε εντυπωσιακό. Για τους καρκίνους συνολικά (όλων των ειδών), το ποσοστό εμφάνισης μειώθηκε κατά 33%, ενώ για τον καρκίνο του στομάχου κατά 52%.
Ενδιαφέροντα είναι και τα αποτελέσματα μικρής μελέτης που αφορά βασικοκαρκινώματα (καρκίνος στο δέρμα), όπου χρησιμοποιήθηκε ένα θειούχο προϊόν προερχόμενο από το σκόρδο και μείωσε σημαντικά το μέγεθος της βλάβης σε 17 περιστατικά από τα 21 που συμμετείχαν στην μελέτη (1 δεν άλλαξε μέγεθος, ενώ σε 3 αυξήθηκε το μέγεθος).
Μια άλλη μελέτη (Ιαπωνία), αναζήτησε πληροφορίες για την επίδραση των συστατικών του σκόρδου στα αδενώματα του παχέος εντέρου (γνωστά και ως πολύποδες). Από τις δυο ομάδες μετεχόντων αυτή που έπαιρνε μικρές δόσεις σκόρδου ανέπτυξε περισσότερους πολύποδες από εκείνη που έπαιρνε μεγαλύτερες δόσεις (67% έναντι 47%)
Πως δρα το σκόρδο ώστε να περιορίζει το ρίσκο καρκίνου;
Η προστατευτική δράση του σκόρδου, σύμφωνα με τα έως τώρα διαθέσιμα στοιχεία μελετών, φαίνεται πως ασκείται με πολλούς μηχανισμούς:
Α. Λόγω των αντιβακτηριδιακών ιδιοτήτων του
Β. Με την παρεμπόδιση σχηματισμού ουσιών με καρκινική δράση
Γ. Με την απενεργοποίηση ουσιών με καρκινική δράση
Δ. Με την αύξηση των επιδιορθώσεων στις βλάβες του DNA των υγιών κυττάρων
E. Με μείωση της ταχύτητας πολλαπλασιασμού των καρκινικών κυττάρων
ΣΤ. Με πρόκληση απόπτωσης (θανάτου), των καρκινικών κυττάρων
Πόσο σκόρδο να τρώω για να ωφεληθώ;
Επειδή κυκλοφορούν διάφορες μορφές σκόρδου και σε διάφορες παραλλαγές, δεν είναι πάντα εύκολο να δοθεί καθολικά ισχύουσα οδηγία. Είναι αναγκαίο να γίνουν λεπτομερείς μελέτες ώστε να απαντηθούν ουσιώδη ερωτήματα. Πάντως, το National Cancer Institute αναγνωρίζει πως το σκόρδο δρα αντικαρκινικά και ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας (WHO) στις οδηγίες του για καλή υγεία προτείνει κατανάλωση τουλάχιστον μιας σκελίδας σκόρδου ημερησίως. Αν πρόκειται για σκόρδο σε σκόνη η ημερήσια δόση μπορεί να είναι 400 έως 1200 mg. Σε περίπτωση που είναι σκεύασμα και αναγράφει την δόση του βασικού συστατικού (αλισίνη), να μην ξεπερνιούνται τα 5 mg (2-5 mg).
Παρενέργειες;
Η άσχημη οσμή (και από το στόμα και από το δέρμα) είναι ένα πρόβλημα που ξεπερνιέται όταν καταναλώνουμε μαύρο σκόρδο. Πέρα από αυτό (ασύνηθες όμως) μπορεί να υπάρχει αλλεργία. Επιπλέον, μεγάλες ποσότητες σε άδειο στομάχι κάνουν κάψιμο, ρεψίματα, φούσκωμα, ίσως και εμέτους καθώς και διάρροια.
Τέλος
Καλό είναι να γνωρίζουμε ότι σε κάποιες εργασίες, φαίνεται να επιδρά και να μειώνει το σάκχαρο αίματος, αυξάνοντας την ινσουλίνη. Αν κάποιοι αποφασίσουν να παίρνουν συστηματικά σκόρδο, να ενημερώσουν οπωσδήποτε τον γιατρό τους και να ρωτήσουν και για πιθανές αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα που ίσως λαμβάνουν (πχ. αντιπηκτικά).