Η Κίρρωση και τα συμπτώματα της. Διαγνώστε έγκαιρα.

Στα αρχαία ελληνικά*
Κιρρός = κιτρινωπός, καστανόξανθος.

* ‘’ο δε λευκός οίνος ασθενής και λεπτός, ο δε κιρρός πέττει ράον ξηραντικός ων’’

‘’ο μέλας οίνος εστί θρεπτικότατος ο δε λευκός ουρητικότατος
και λεπτότατος, ο δε κιρρός ξηρός και των σιτίων πεπτικώτερος’’

Αθήναιου – Δειπνοσοφισταί

Αν και η ονομασία κίρρωση δόθηκε από τον Γάλλο Rene Laennec το 1819, η επιλογή της λέξης είναι προφανές ότι έγινε διότι ο ίκτερος (κίτρινο δέρμα και λευκό του ματιού), είναι χαρακτηριστικό σύμπτωμα της προχωρημένης νόσου.

Πότε συμβαίνει και γιατί;

Μία ηπατική νόσος η οποία χρονίζει προκαλώντας φλεγμονή (χρόνιος αλκοολισμός, ηπατίτιδα Β, ηπατίτιδα C, σοβαρή μη αλκοολική λιπώδης διήθηση του ήπατος) αλλά ακόμα και άγνωστα αίτια, προκαλούν βλάβες στο ηπατικό παρέγχυμα καταστρέφοντας κύτταρα.

Στη θέση αυτών των κυττάρων αναπτύσσεται ινώδης συνδετικός ιστός ο οποίος όμως α) δεν είναι λειτουργικός και β) έχει την τάση να συστέλλεται καταστρέφοντας την φυσιολογική αρχιτεκτονική δομή. Έτσι το όργανο συρρικνώνεται και το σπουδαιότερο, προοδευτικά χάνει την λειτουργική του ικανότητα, δηλαδή έχουμε ηπατική ανεπάρκεια.

Αυτό σημαίνει ότι οι αναγκαίες για τη ζωή λειτουργίες του (εξουδετέρωση επιβλαβών ουσιών, καθαρισμός αίματος, παραγωγή ουσιών ζωτικής σημασίας για τον οργανισμό μας) δεν εξυπηρετούνται και σταδιακά φτάνουμε σε ασύμβατη με την διατήρηση της ζωής βλάβη.

Σπανιότερα αίτια κίρρωσης

Αυτοάνοση ηπατίτιδα
Πρωτοπαθής χολική κίρρωση
Δευτεροπαθής χολική κίρρωση
Αιμοχρωμάτωση
Νόσος του Wilson
Ανεπάρκεια α1 ΑΤ
Κοκκιωματώδης νόσος
Γλυκογονίαση τύπου IV
Φάρμακα
Αποφρακτική φλεβική νόσος
Δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια

Επιδημιολογικά ή Κίρρωση

• Αποτελεί την ένατη αιτία θανάτου παγκοσμίως (1,2%)

• Στο 25% των περιπτώσεων δεν βρίσκουμε την αιτία και τότε χαρακτηρίζεται ως κρυψιγενής κίρρωση. Εντούτοις το ποσοστό αυτό βαίνει μειούμενο μετά την αναγνώριση και αποδοχή ως νοσολογικής οντότητας της μη αλκοολικής στεατοηπατίτιδας (NASH)

• Η Αυξητική τάση της NASH ειδικότερα σε ανεπτυγμένες περιοχές με υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας και ινσουλινοαντίστασης οδηγεί και σε αύξηση των περιστατικών κίρρωσης.

Το ήπαρ στην κίρρωση έχει χαρακτηριστική εμφάνιση, και παρουσιάζει συχνά εξογκώματα στην επιφάνεια του, που δεν είναι τίποτε άλλο παρά αναγεννητικές νησίδες ηπατικού ιστού, που αναπτύσσονται ανάμεσα στις λωρίδες συνδετικού ιστού που ‘’το στραγγαλίζουν’’.

Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι η ανάπτυξη ινώδους ιστού και ή καταστροφή της αρχιτεκτονικής κατασκευής του οργάνου δεν μπορεί να αναστραφεί, επομένως η όποια αντίδραση πρέπει να είναι έγκαιρη. Για το λόγο αυτό είναι σπουδαίο να γνωρίζουμε πως στα πρώιμα στάδια (αντιρροπούμενη κίρρωση), δεν είναι απαραίτητο να έχουμε πολλά ή χαρακτηριστικά συμπτώματα και ίσως η νόσος να διαφεύγει. Επομένως η έγκαιρη αναγνώριση της – αν γνωρίζουμε όσα πρέπει- έχει σπουδαίο όφελος να προσφέρει.

Δυστυχώς αρκετά συχνά, είτε διότι δεν υπάρχουν συμπτώματα της κίρρωσης είτε διότι τα παράβλεψε ο ασθενής ή οι γιατροί, η νόσος έχει εισέλθει στα τελευταία στάδια.

Όταν εμφανίζονται συμπτώματα, αυτά μπορεί να είναι:

Ναυτία, έμετος, και απώλεια της όρεξης
Ασυνήθιστη αύξηση ή απώλεια βάρους
Κίτρινος χρωματισμός του δέρματος και των ματιών (ίκτερος)
Σκούρα ούρα
Αιματηρά ή μαύρα κόπρανα ή ασυνήθιστα ανοιχτόχρωμα κόπρανα (σαν στόκος)
Έμετος που περιέχει αίμα
Διόγκωση της κοιλιάς
Παρατεταμένος η γενικευμένος κνησμός
Πρησμένα πόδια
Ηπατικές παλάμες (κόκκινες)
Διαταραχές του ύπνου
Εύκολη κόπωση, απώλεια της αντοχής
Μεγέθυνση του στήθους στους άνδρες (γυναικομαστία)
Έκπτωση ή πλήρης απώλεια της σεξουαλικής επιθυμίας
Διαταραχές μηνιαίου κύκλου στις γυναίκες
Εμφάνιση αραχνοειδών αιμοφόρων αγγείων στο στήθος και τους ώμους
Ασυνήθιστοι μώλωπες

ίκτερος