Τι ευνοεί και τι προδιαθέτει σε αποφρακτικού τύπου άπνοια ύπνου.
Πρώτα από όλα η παχυσαρκία η οποία τετραπλασιάζει την πιθανότητα εμφάνισης της άπνοιας. Τούτο διότι η συσσώρευση λίπους στους ιστούς (και επομένως στην περιοχή των εξω-θωρακικών αεραγωγών) οδηγεί σε στένωση.
Έχει υπολογιστεί ότι άνθρωποι με περιφέρεια λαιμού μεγαλύτερη από 43 εκατοστά (άνδρες) ή 38 εκατοστά (γυναίκες) θα κάνουν ευκολότερα άπνοια.
Το ίδιο θα συμβεί αν η παρεμπόδιση διέλευσης αέρα γίνεται από υπερτροφικές αδενοειδείς εκβλαστήσεις ή υπερτροφικές αμυγδαλές, κάτι που θα το δούμε συχνότερα σε παιδιά κάτω των 12 ετών. Επίσης, αν και σπανιότερα, ίσως η άπνοια να οφείλεται στο ότι κάποιος γεννήθηκε με στενότερο εκ φύσεως λαιμό, μεγάλη γλώσσα, οπισθομικρογναθία κλπ.
Το ιστορικό στην οικογένεια φαίνεται ότι έχει κάποια σημασία αφού εάν μέλη της έχουν άπνοια, οι υπόλοιποι και οι νεώτερες γενεές παρουσιάζουν μεγαλύτερο ρίσκο.
Η ηλικία παίζει επίσης ρόλο. Όσο μεγαλύτερος είναι κάποιος τόσο πιθανότερη η άπνοια.
Στους άνδρες η πιθανότητα είναι διπλάσια από ότι στις γυναίκες αλλά το ρίσκο των γυναικών αυξάνει μετά την εμμηνόπαυση. Μια από τις εξηγήσεις που μπορούν να δοθούν για αυτό, είναι ότι η διακοπή του κύκλου συνοδεύεται συχνά και από αύξηση του βάρους της γυναίκας.
Η χρήση αλκοόλης, τσιγάρου, ηρεμιστικών, αυξάνει επίσης σημαντικά τις πιθανότητες (επί 3 ή 4), ενώ οι αλλεργίες και οι φλεγμονές που οδηγούν σε ρινική συμφόρηση (μπούκωμα), συμμετέχουν αιτιολογικά.
Μια αιτία που αξίζει να αναφερθεί αν και συχνά παραβλέπεται, είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, ειδικά όταν προκαλεί εξωοισοφαγικά συμπτώματα από τον ερεθισμό του ρινοφάρυγγα ή του φαρυγγολάρυγγα .
Αιτίες κεντρικής άπνοιας
Είπαμε ήδη ότι η κεντρική άπνοια είναι λιγότερο συχνή από την αποφρακτική ‘’αδελφή’’ της.
Εδώ ο εγκέφαλος δεν μπορεί να στείλει τα αναγκαία μηνύματα στους μύες της αναπνοής κάτι που σημαίνει ότι για ένα μικρό διάστημα αυτοί δεν εργάζονται για να στείλουν στους πνεύμονες αέρα. Έτσι ξυπνάμε (όχι απαραίτητα), με αίσθημα πνιγμονής ή ακόμα δυσκολευόμαστε να κοιμηθούμε.
Η ηλικία ευνοεί την εμφάνιση της κεντρικού τύπου άπνοιας ενώ το ίδιο συμβαίνει σε όσους πάσχουν από καρδιακή ανεπάρκεια ή έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο.
Ας σημειωθεί ότι το ρίσκο θα αυξηθεί όταν σε αυτά τα άτομα θα χορηγηθούν ηρεμιστικά ή φάρμακα για πόνο (οπιούχα όπως η μεθαδόνη για παράδειγμα) που καταστέλλουν το κέντρο αναπνοής ενώ προκαλούν και μυοχάλαση.
Ας υπενθυμίσουμε εδώ και τις μορφές άπνοιας που είναι ταυτόχρονα αποφρακτικού και κεντρικού τύπου.
Τα επακόλουθα
Η άπνοια ύπνου είναι πρόβλημα σοβαρό το οποίο δυστυχώς δεν έχει την αναγνώριση που του αξίζει. Πολλοί άνθρωποι που πάσχουν δεν την γνωρίζουν καν ή δεν φροντίζουν να την ξεπεράσουν και θα έλεγα ότι ακόμα και από γιατρούς, η υπνική άπνοια στην καθημερινή τους ρουτίνα δεν αντιμετωπίζεται με ζήλο. Έτσι υπάρχουν επιπλοκές που μπορεί να αποβούν σοβαρές.
Τέτοιες επιπλοκές είναι:
Κόπωση. Αναμενόμενη βέβαια σε κάποιον που ξυπνάει κάθε λίγο και δεν φθάνει σε βαθύ ύπνο ξεκούρασης. Συνοδεύεται από υπνηλία και αρκετά συχνά από εκνευρισμό και ευερεθιστότητα που επηρεάζουν την κοινωνικοποίηση τους.
Οι πάσχοντες μπορεί να παραπονούνται ότι ‘’πέφτει το κεφάλι τους’’ στην δουλειά ή ότι κοιμούνται στην τηλεόραση.
Δυσκολεύονται να επικεντρώσουν την προσοχή τους και μπορεί να αποδίδουν λιγότερο στη δουλειά, το γραφείο ή το σχολείο.
Τα επαγγελματικά ατυχήματα είναι για αυτούς πιθανότερα, το ίδιο δε και τα τροχαία.
Υπέρταση και προβλήματα στην καρδιά: προέρχονται από την μεταβολή του οξυγόνου στο αίμα (πτώση), η οποία είναι επακόλουθο της άπνοιας.
Αυτό είναι η αρχή σε μια αλληλουχία που καταλήγει σε υπέρταση και ‘’ζόρισμα’’ της καρδιάς και των αγγείων.
Μπορεί να εκφραστεί με καρδιακά επεισόδια τύπου ισχαιμίας ή αρρυθμίας τα οποία μπορεί να αποδειχτούν άκρως επικίνδυνα.
Ένα ακόμα πρόβλημα μπορεί να είναι η αυξημένη πιθανότητα για εγκεφαλικό επεισόδιο, η αυξημένη πιθανότητα δημιουργίας αντοχής στην ινσουλίνη και σακχαρώδους διαβήτη, ενώ σε περίπτωση κάποιου χειρουργείου η κατάκλιση και η νάρκωση σε συνδυασμό με την άπνοια, ίσως δημιουργήσουν θέμα.
Κλείνοντας το κεφάλαιο αυτό, να αναφέρουμε ότι μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα με άπνοια ύπνου έχουν συχνότερα παθολογικές τις ηπατικές βιοχημικές εξετάσεις και ευρήματα λιπώδους διήθησης του ήπατος χωρίς να κάνουν κατανάλωση αλκοόλης.
δείτε και: Υπνηλία, εκνευρισμός, κόπωση.Μήπως είναι σύνδρομο άπνοιας ύπνου;
Άπνοια ύπνου. Η διάγνωση και η θεραπεία