Ασφαλώς την έκφραση ‘’αυτός το έχει χάσει’’ ή και τις παραλλαγές της, την ξέρετε.
Την ακούσατε, σας την έχουν πει ή την είπατε εσείς κάποια στιγμή σε κάποιον, θέλοντας μεταφορικά να δηλώσετε ότι τα λεγόμενα του, απέχουν από ότι είναι παραδεκτό, σωστό και λογικά ιεραρχημένο.
Φυσικά, αυτός που ‘’το έχει χαμένο’’, δεν είναι υποχρεωτικά και πάντοτε κάποιος άλλος. Μπορεί στην διαδρομή του χρόνου να είστε και εσείς ή εγώ. Και μάλιστα όχι μεταφορικά αλλά κυριολεκτικά. Και αξίζει εδώ να πούμε πως είναι δυνατόν να μην χάσουμε όλοι το ίδιο πράγμα. Να το έχουμε δηλαδή ‘’χαμένο’’ διαφορετικά. Από άλλη αιτία και με διαφορετικό αποτέλεσμα.
Έτσι, όταν και εάν συμβεί μια ποικιλία βλαβών που επηρεάζουν τον εγκέφαλο και την κανονική του λειτουργία, θα προκύψει και ποικιλία από δυσάρεστες καταστάσεις που θα αφορούν την σκέψη, την λογική, την ομιλία, την κίνηση και την ικανότητα επίλυσης μικρών ή μεγαλύτερων προβλημάτων.
Πέρα από αυτά, θα υπάρχει σημαντική επίδραση στη μνήμη.
Γεροντική υπόθεση;
Η άνοια δεν είναι αναπόσπαστο κομμάτι της γήρανσης. Έτσι, μπορεί μεν οι πρεσβύτεροι να την εμφανίσουν πιο συχνά, αλλά δεν είναι απίθανο να προσβληθούν και νεώτεροι άνθρωποι. Είναι δε εντυπωσιακό ότι την ώρα αυτή έχουμε σε παγκόσμιο επίπεδο πάνω από 80-85 εκατομύρια με πρόβλημα άννοιας και υπολογίζουμε πως οι αριθμοί θα εκτοξευτούν το 2050 στα 131 εκατ.
Έχουμε μόνο πνευματικές εκπτώσεις;
Όχι. Σε κάποιες από τις ποικιλίες της άνοιας, είναι δυνατό στην εξέλιξη τους να συνυπάρξουν και σωματικές αναπηρίες. Χαρακτηριστικό σχετικό παράδειγμα είναι η νόσος του Parkinson.
Ποια είναι τα αίτια:
Πολλά και διάφορα αίτια όπως πολλές και διαφορετικές οι μορφές άνοιας. Μεταξύ άλλων, άνοια μπορεί να προκαλέσουν διαταραχές στον μεταβολισμό, λοιμώξεις και χρονίζουσες φλεγμονές, ενδοκρινικά προβλήματα, καταστάσεις που χαρακτηρίζονται από έλλειψη διατροφικών στοιχείων κλπ.
Τα συμπτώματα της άνοιας είναι όλα ίδια;
Όχι. Δεν είναι ίδια σε όλες τις μορφές άνοιας και έτσι, ενώ ανοϊκοί ασθενείς μπορεί να μοιάζουν ως προς κάποια από τα συμπτώματα με άλλους, μπορεί επίσης να έχουν και άλλα που είναι χαρακτηριστικά της δικής τους νόσου.
Ταξινόμηση
Νόσος Alzheimer
Είναι ο πλέον συνήθης τύπος άνοιας. Αφορά το 60-70% περίπου, όλων των περιστατικών.
Τα πρώτα σημάδια νόσου είναι πως οι πάσχοντες αρχίζουν να ξεχνούν πρόσφατα γεγονότα και δυσκολεύονται να θυμηθούν τι ειπώθηκε σε μια συζήτηση καθώς και τα ονόματα ανθρώπων που γνωρίζουν.
Όσο η νόσος επιδεινώνεται μπορεί να εμφανιστεί και κατάθλιψη.
Προοδευτικά, οι πάσχοντες θα παρουσιάσουν αδυναμία φυσιολογικής επικοινωνίας, δυσχέρεια κρίσεως, διαταραχές συμπεριφοράς, σύγχυση και αδυναμία προσανατολισμού (εξ αυτού και το ότι συχνά χάνονται μην μπορώντας να επιστρέψουν στο σπίτι).
Είναι δυνατόν να εμφανίσουν και δυσκολία βάδισης ή και κατάποσης.
Το περίεργο σε αυτή την νόσο είναι ότι η επίσημη διάγνωση μπαίνει μετά θάνατον, αφού η εγκεφαλική βλάβη με εξειδικευμένες αλλοιώσεις στα εγκεφαλικά κύτταρα θα διαπιστωθεί στην ιστολογική εξέταση. Με άλλα λόγια στον εν ζωή ασθενή, πιθανολογούμε την νόσο, χωρίς να μπορούμε να την αποδείξουμε πέραν πάσης αμφιβολίας.
Νόσος Creutzfeldt–Jakob
Ουσιαστικά πρόκειται για περισσότερες της μιας παθήσεις του εγκεφάλου που οφείλονται,όπως πιστεύουμε σήμερα, σε πρωτεΐνες Prion (πρίον), και προκαλούν προβλήματα σε όλο τον οργανισμό. Χαρακτηρίζονται από ταχεία έκπτωση μνήμης, διαταραχές της συμπεριφοράς και διαταραχές κινητικού χαρακτήρα.
Τι είναι οι πρωτεΐνες Prion: Λοιμογόνοι παράγοντες(*) που αποτελούνται αποκλειστικά εκ πρωτεΐνης αναδιπλωμένης με ανώμαλο τρόπο. Μπορούν να μεταφερθούν και να ενωθούν με τις κανονικές πρωτεΐνες του εγκεφάλου του ζώου που προσβάλουν, στις οποίες προσδίδουν ανώμαλα τρισδιάστατα μη λειτουργικά σχήματα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την πρόκληση νόσων του νευρικού συστήματος. Η σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια των αγελάδων και η ανάλογη της επί προβάτων (scrapie,) είναι νόσοι που θεωρούμε σήμερα πως οφείλονται σε πρωτεΐνες Prion.
(*)Αναγνωρισμένοι λοιμογόνοι παράγοντες είναι ως γνωστόν οι ιοί, τα βακτήρια, οι μύκητες και τα παράσιτα. Διαθέτουν όλοι DNA ή RNA που δεν υπάρχει στις Prion. Ένας αριθμός ερευνητών ως εκ τούτου, δεν θεωρεί πλήρως αποδειγμένο πως οι πρωτεΐνες Prion είναι λοιμογόνοι παράγοντες και χρησιμοποιεί τον όρο Prion Hypothesis .
Ανθρώπινες παθήσεις λόγω Prion θεωρούνται εκτός της Νόσου Creutzfeldt-Jakob και το σύνδρομο Gerstmann-Strauser-Scheinker, η θανατηφόρος Familial Insomnia και η κατά το παρελθόν θεωρούμενη ‘’εξωτική νόσος’’ Kuru.
Τα τελευταία δυο χρόνια στην ίδια ομάδα παθήσεων κατατάχθηκε και η σπάνια πολλαπλή συστηματική ατροφία στην οποία ανακαλύφθηκε πρωτεΐνη Prion
Άνοια με σωμάτια Lewy
Είναι η τρίτη σε σειρά συχνότητας (10%), με δεύτερη την αγγειακή άνοια (15%)και πρώτη την Alzheimer (60-70%). Χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη στον εγκέφαλο ειδικών σωματιδίων, τα οποία περιέχουν την πρωτεΐνη α-συνουκλεΐνη.
Παρουσιάζει διαταραχές της μνήμης και της συγκέντρωσης μαζί με σύγχυση, καθώς και έντονες διακυμάνσεις της νοητικής κατάστασης ακόμα και μέσα στην ίδια ημέρα. Οι πάσχοντες μπορεί να έχουν διαταραχές του ύπνου, οπτικές ψευδαισθήσεις, να εκδηλώνουν παραλήρημα και συχνά παρκινσονισμό.
Στην τελευταία αυτή εκδοχή η κινητική διαταραχή προκαλεί τρόμο στα άκρα (τα χέρια συνήθως), μυϊκή δυσκαμψία, βραδύτητα στις κινήσεις και αργή, δύσκολη βάδιση, με συρτό βήμα και αστάθεια.
Μετωπο-κροταφική άνοια
Η μορφή αυτή συνήθως εμφανίζεται σε ένα άτομο γύρω στα 60 χρόνια του, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και από τη δεκαετία των 20.
Η βλάβη προκαλείται από εκφυλισμό και απώλεια των νευρικών κυττάρων της μετωποκροταφικής περιοχής και οδηγεί σε κατάργηση της λειτουργίας της. Προκύπτουν έτσι μεταβολές της συμπεριφοράς και της προσωπικότητας, διαταραχές στην ομιλία, αλλά και μεταβολές στους μυς που εξυπηρετούν διάφορες κινητικές λειτουργίες.
Μετωπο-κροταφική άνοια προκαλεί ένας αριθμός διαφορετικών καταστάσεων. Οι δύο πιο γνωστές είναι:
1) μια ομάδα διαταραχών του εγκεφάλου που αφορούν την πρωτεΐνη tau και
2) μια ομάδα διαταραχών του εγκεφάλου που αφορούν την πρωτεΐνη που ονομάζεται TDP43.
Για την ώρα δεν είναι γνωστό γιατί αυτές οι δύο ομάδες έχουν προτίμηση για τον μετωπιαίο και τον κροταφικό λοβό προκαλώντας την συγκεκριμένη άνοια.
Άνοια νόσου Parkinson
Στην διαταραχή αυτή προσβάλλεται το κινητικό σύστημα. Στα συμπτώματα είναι το χαρακτηριστικό τρέμουλο που αφορά κυρίως τον τρόμο στα χέρια. Αρκετά συχνά περιλαμβάνει την κατάθλιψη και οδηγεί σε αλλαγές στη συμπεριφορά.
Με τον καιρό σε μεταγενέστερα στάδια, ο πάσχων εμφανίζει δυσκολία στην ομιλία και είναι ενδεχόμενο να παρουσιάσει και διαταραχές του ύπνου.
Νόσος (ή και χορεία) Huntington
Γενετική νευροεκφυλιστική διαταραχή που σχετίζεται με μειονεξία στο χρωμόσωμα 4 και συνήθως εμφανίζεται στην ηλικία 30-50 χωρίς να αποκλείονται άλλες ηλικίες. Είναι πολύ πιο συχνή σε άτομα ευρωπαϊκής και μάλιστα δυτικής καταγωγής από ότι ασιατικής ή αφρικανικής καταγωγής. Πρόκειται περί παραγωγής παθολογικής μορφής πρωτεΐνης.
Εκτός από τις μεταβολές στην διάθεση που μπορεί να φτάνουν σε κατάθλιψη, οι πάσχοντες παρουσιάζουν κινητικές ανωμαλίες, αδυναμία συντονισμού κινήσεων και όσο περνάει ο καιρός προοδευτική έκπτωση στην ικανότητα αιτιολογημένης σκέψης, ακόμα και άνοια, ενώ δεν είναι σπάνιες και οι διαταραχές ομιλίας.
Άνοια μικτού τύπου
Δεν αποκλείεται κάποια άτομα να εμφανίσουν άνοια και η ευθύνη να αποδίδεται σε περισσότερα του ενός αίτια. Για παράδειγμα, μπορεί να υπάρχει αγγειακής αιτιολογίας άνοια που συνυπάρχει με Alzheimer ή άνοια με σωμάτια Lewy. Αυτό οδηγεί σε εμφάνιση συνδυασμού συμπτωμάτων.
Άνοια σε υδροκέφαλο φυσιολογικής πίεσης
Πρόκειται περί καταστάσεως που έχει να κάνει με την άσκηση πιέσεως στον εγκέφαλο από το εγκεφαλονωτιαίο υγρό που παράγει. Συνήθως αφορά μεγάλα άτομα αλλά όχι μόνο.
Η απώλεια μνήμης των πασχόντων και τα κινητικά προβλήματα, συνοδεύονται από δυσχέρεια ελέγχου της ούρησης.
Άνοια αγγειακής αιτιολογίας
Η αιμορραγία από ένα εγκεφαλικό αγγείο ή η απόφραξη του είναι η αφορμή και για το λόγο αυτό η άνοια που θα προκύψει αποκαλείται και άνοια μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο. Δεν επηρεάζει μόνο την πνευματική αλλά και την κινητική ικανότητα.
Συχνά, τα επακόλουθα δεν είναι ιδιαιτέρως εμφανή ειδικότερα σε όσους δεν είναι αρμόδιοι όπως οι γιατροί αλλά αρκετά συχνά οι συγγενείς παρατηρούν ότι μετά το επεισόδιο υφίσταται έκπτωση της οργανωτικής ικανότητας και της ικανότητας σχεδιασμού καθώς και της δυνατότητας λήψης αποφάσεων.
Άνοια σε Σύνδρομο Wernicke–Korsakoff
Συχνότερο σε χρόνιους αλκοολικούς, οφείλεται σε παρατεταμένη ένδεια βιταμίνης B1 εκ της φτωχής δίαιτας των αλκοολικών, συνάμα δε και στην δράση της αιθυλικής αλκοόλης.
Η πνευματική έκπτωση επιδρά και προκαλεί απώλεια μνήμης, τα κενά της οποίας ο πάσχων προσπαθεί να συμπληρώσει με ψευδείς εκδοχές του τι συνέβη.
Καταλήγοντας
Υπάρχει δυνατότητα να προλάβουμε ή έστω να καθυστερήσουμε την εξέλιξη; Είναι δυνατόν να επιδράσουμε με κάποιους φυσικούς τρόπους; και ποιούς;
η συνέχεια στα όσα ακολουθούν
Άνοια. Τι μπορώ εγκαίρως να κάνω;
με συνδέσμους για:
Μεταβολισμός, ομοιόσταση, γήρανση και Ενώσεις με αποδεδειγμένη δράση
Θέλετε περισσότερα και καλά χρόνια; Γίνεται, αρχίστε σήμερα.
Έχει η ψωρίαση κίνδυνο άνοιας;
Καλλίτερα γεράματα (και όχι μόνον), με Ασταξανθίνη
Πράσινο τσάι. Τα μέχρι τώρα επιστημονικά δεδομένα
Η ασταξανθίνη και τα οφέλη της στην Alzheimer ή την Parkinson
νευροεκφυλιστικές παθήσεις και μετφορμίνη
γεράματα και θεραπεία, υπάρχει;
Πέρασες έμφραγμα; έκανες by pass; Προσοχή στο ρίσκο για Άνοια.
Μανιτάρια για φαγητό. Μην τα ξεχνάτε για … να μην ξεχνάτε!
Αλτσχάιμερ. Καλά νέα. Η πρόληψη είναι αληθώς εφικτή
Μπορούμε να προβλέψουμε έγκαιρα ποιος κινδυνεύει από Alzheimer;
Τι μπορώ να κάνω για τη μνήμη με διατροφή και βότανα
ΑπάντησηΑκύρωση απάντησης