Αν και δεν υπάρχει απόλυτη συμφωνία ως προς τον ορισμό του τι είναι τα βαρέα μέταλλα, συνήθως εννοούνται εκείνα που έχουν πυκνότητα μεγαλύτερη από 5,0 g/cm³, είναι δηλαδή σχετικώς πυκνά.
Τέτοια μέταλλα είναι το κάδμιο, ο κασσίτερος, το κοβάλτιο, ο μόλυβδος, ο χαλκός, ο χρυσός, ο ψευδάργυρος, και άλλα. Κάποια βαρέα μέταλλα είναι ιδιαίτερα τοξικά ενώ άλλα είναι απαραίτητα για τον ανθρώπινο οργανισμό (γνωστά και σαν ιχνοστοιχεία).
Ενίοτε η έννοια των βαρέων μετάλλων συμπεριλαμβάνει και διάφορα μεταλλοειδή, (πχ. αρσενικό, αντιμόνιο, πυρίτιο και άλλα) που λέγονται έτσι διότι άλλοτε συμπεριφέρονται ως μέταλλα και άλλοτε ως αμέταλλα.
Που βρίσκονται
Τα βαρέα μέταλλα έχουν φυσική (γεωλογική) προέλευση αλλά μπορεί να είναι και προϊόντα της βιομηχανίας.
Επί των ημερών μας, λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης (νέφος), που προκύπτει από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και δεν αφορά μόνο την βιομηχανία (50% του προβλήματος) αλλά και τις μεταφορές και τα νοικοκυριά, (35% και 15% συμμετοχή αντίστοιχα), προκύπτουν αρκετά και συχνά σοβαρά προβλήματα υγείας.
Δηλητηρίαση
Προκαλείται από την συσσώρευση βαρέων μετάλλων, σε τοξικές ποσότητες, στους μαλακούς ιστούς του σώματος. Τα συμπτώματα και τα φυσικά ευρήματα που σχετίζονται με τη δηλητηρίαση βαρέων μετάλλων ποικίλλουν ανάλογα με το συσσωρευμένο μέταλλο και την ποσότητα του.
Γνωρίζουμε σήμερα ότι πολλά από τα βαρέα μέταλλα, όπως ο ψευδάργυρος, ο χαλκός, το χρώμιο, ο σίδηρος και το μαγγάνιο, είναι απαραίτητα για τη λειτουργία του οργανισμού. Όμως χρειάζονται πολύ μικρές ποσότητες. Εάν αυτά τα μέταλλα συσσωρεύονται στο σώμα σε συγκεντρώσεις ικανές να προκαλέσουν δηλητηρίαση, τότε μπορεί να προκληθεί σοβαρή βλάβη.
Τα βαρέα μέταλλα που συνηθέστερα συνδέονται με τη δηλητηρίαση των ανθρώπων είναι ο μόλυβδος, ο υδράργυρος, το αρσενικό και το κάδμιο. Εν τούτοις στο σύγχρονο περιβάλλον δεν είναι εύκολο να αποκλειστεί το ενδεχόμενο της συμμετοχής περισσοτέρων εξ αυτών στην δημιουργία ενός προβλήματος.
Πως γίνεται αυτό;
Η δηλητηρίαση από βαρέα μέταλλα μπορεί να συμβεί ως αποτέλεσμα της βιομηχανικής έκθεσης, της ρύπανσης του αέρα ή των υδάτων, των τροφίμων, των φαρμάκων, των ακατάλληλα επικαλυμμένων δοχείων τροφίμων ή της κατάποσης βαφών με βάση το μόλυβδο.
Ο κατάλογος που ακολουθεί είναι ενδεικτικός των βαρέων μετάλλων που μπορεί να ευθύνονται.
Δηλητηρίαση από Αλουμίνιο
Δηλητηρίαση από Αντιμόνιο
Δηλητηρίαση από Αρσενικό
Δηλητηρίαση από Βάριο
Δηλητηρίαση από Βισμούθιο
Δηλητηρίαση με Κάδμιο
Δηλητηρίαση με Χρώμιο
Δηλητηρίαση από Κοβάλτιο
Δηλητηρίαση με Χαλκό
Δηλητηρίαση με Χρυσό
Δηλητηρίαση από Σίδηρο
Δηλητηρίαση από Μόλυβδο
Δηλητηρίαση από Λίθιο
Δηλητηρίαση από το Μαγγάνιο
Δηλητηρίαση από Υδράργυρο
Δηλητηρίαση με Νικέλιο
Δηλητηρίαση από Φωσφόρο
Δηλητηρίαση από Πλατίνα
Δηλητηρίαση από Σελήνιο
Δηλητηρίαση από Άργυρο
Δηλητηρίαση από Θάλιο
Δηλητηρίαση από Κασσίτερο
Δηλητηρίαση από Ψευδάργυρο
Στο σημείο αυτό νομίζω πως πρέπει να αναφέρω ότι η δηλητηρίαση παράγει ανάλογα με το αίτιο που την προκαλεί, συμπτώματα που δεν είναι εύκολο να διαγνωστούν, ειδικότερα στα αρχικά στάδια της βλάβης ενός οργανισμού.
Σε αυτό συντελούν πολλοί παράγοντες όπως το έλλειμμα εξειδικευμένης πληροφόρησης που μπορεί να καθυστερήσει την διάγνωση, η ομοιότητα των συμπτωμάτων με τα προερχόμενα από άλλα νοσήματα, η συνήθης αναζήτηση διάγνωσης με την διενέργεια κλασικών και όχι εξειδικευμένων εξετάσεων κλπ.
Ένα ακόμα πρόβλημα και μάλιστα σοβαρό, έχει να κάνει με άγνωστης αιτιολογίας παθήσεις ή και αμφιλεγόμενους τομείς της ιατρικής, όπου η κλασική ιατρική αντίληψη συγκρούεται με προωθημένες ερμηνείες όπως για παράδειγμα συμβαίνει στο σύνδρομο χρόνιας κόπωσης.
Προκειμένου να γίνει περισσότερο κατανοητό αυτό που θέλω να πω, ακολουθεί σε επόμενη ανάρτηση άρθρο σχετικό με το αρσενικό που σας προτείνω να διαβάσετε