Όσοι έχουν διαβάσει ή ακόμα καλλίτερα είδαν την κινηματογραφική μεταφορά του άρχοντα των δακτυλιδιών του John Ronald Reuel Tolkien, θα θυμούνται ίσως τους Ents, δηλαδή τα δέντρα που περπατούσαν.
Η φαντασία του συγγραφέα υπήρξε αχαλίνωτη θα σκεφτείτε. Όμως ας μην βιαστείτε. Στην Κόστα Ρίκα και το Εκουαδόρ, πιθανώς και αλλού στον κόσμο, υπάρχουν δένδρα που αληθώς μετακινούνται, αναζητώντας καλύτερο έδαφος και περισσότερο φώς.
Μιλάω για ένα φοινικοειδές που βγάζει και απλώνει νέες ρίζες ενώ οι παλιές ανεβαίνουν στον αέρα δίνοντας του την δυνατότητα να μετακινηθεί. Έχουν μάλιστα διαπιστωθεί περιπτώσεις όπου η απόσταση που διένυσε ένας τέτοιος ‘’ταξιδιώτης’’ έφτασε τα 20 μέτρα και περισσότερο.
Εύλογα θα σκεφτεί κανείς ότι τα παραπάνω υποδηλώνουν ένα είδος ‘’αντίληψης’’ την οποία το φυτό διαθέτει, προκειμένου να καταλάβει πότε η τροφοδοσία του είναι πτωχή και ποιες είναι οι διορθώσεις που πρέπει να κάνει.
Κάτι τέτοιο μπορεί να μας ξενίζει αφού
η ανθρωποκεντρική και εγωιστική μας προσέγγιση του κόσμου, δεν παρέχει τέτοια δικαιώματα στα φυτά (δυστυχώς πολύ συχνά και τα ζώα), αλλά όπως φαίνεται χρειάζεται να αναθεωρήσουμε.
Σιγά – σιγά μαθαίνουμε πιο πολλά για ότι μας περιβάλλει. Εκτός από το παραπάνω φαινόμενο, η επιστημονική έρευνα δείχνει και άλλα εντυπωσιακά ευρήματα. Τα φυτά έχουν αναπτύξει κάτω από το έδαφος, εκπληκτικά πολύπλοκα δίκτυα επικοινωνίας που τους επιτρέπουν να επικοινωνούν μεταξύ τους για το τι συμβαίνει στην επιφάνεια.
Με τον τρόπο αυτό και παρά την αμετακίνητη ύπαρξη τους στην πραγματικότητα είναι πολύ περισσότερο δραστήρια και ενεργά από ότι δείχνουν.
Εκτός από όλες τις βιοχημικές αντιδράσεις στην καθημερινή τους ζωή, διάφορες χημικές ουσίες που εκκρίνονται από τις ρίζες στο έδαφος, ανιχνεύονται μέσω των ριζών επίσης, των κοντινών φυτών.
Έτσι συλλέγοντας πληροφορίες (πχ. οι γείτονές τους είναι συγγενείς ή άγνωστοι;) μπορούν και κατευθύνουν ανάλογα την ανάπτυξή τους.
Είναι από καιρό γνωστό ότι η επαφή είναι ένα από τα πιο κοινά ερεθίσματα στα ανώτερα φυτά και είναι γνωστό ότι προκαλεί ισχυρές αλλαγές με την πάροδο του χρόνου. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι ένα σύντομο άγγιγμα μεταξύ γειτονικών φυτών μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανίχνευση δυνητικών ανταγωνιστών.
Καθώς τα φυτά αναπτύσσονται σε στενή γειτνίαση με άλλα φυτά, παρακολουθούν συνεχώς ότι συμβαίνει πάνω από το έδαφος, αλλά όπως έδειξαν οι νέες μελέτες κάνουν το ίδιο και κάτω από το έδαφος.
Οι πληροφορίες που συλλέγουν χρησιμοποιούνται επωφελώς. Για παράδειγμα εάν τα φύλλα των διπλανών φυτών υποστούν βλάβη, οι διατροφικοί πόροι κατευθύνονται κατάλληλα ώστε να αναπτυχθούν περισσότερα φύλλα και λιγότερες ρίζες.
Καταλήγοντας: ότι συμβαίνει πάνω από το έδαφος επηρεάζει αυτό που συμβαίνει κάτω από την επιφάνεια του εδάφους ενός φυτού και αντίστροφα. Ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνούν οι εκπρόσωποι του φυτικού Βασιλείου είναι πολύ πιο περίπλοκος από όσο τον νομίζουμε εμείς οι άνθρωποι.
Αναπτυσσόμενες νέες ρίζες της Socratea exorrhiza οι οποίες θα την μεταθέσουν όταν χρειαστεί. Οι παλαιές εξέρχονται του εδάφους.
Σκέψεις
Αν συνυπολογίσουμε ότι από το ορατό σύμπαν αντιλαμβανόμεθα μόνο το 5% (και ίσως λιγότερο), αν προσθέσουμε ότι από την διαθέσιμη πληροφορία οι αισθήσεις μας συλλαμβάνουν πολύ μικρό ποσοστό και αν δεχτούμε ότι από αυτό που τελικά είναι στην διάθεση μας αξιοποιούμε (έως τώρα) ελάχιστο, τότε δικαιούμαι να πω ότι διαθέτουμε το θράσος της αγνοίας.
