Λέγοντας αυτοάνοσες παθήσεις, εννοούμε την ομάδα εκείνη των ασθενειών που προκύπτουν όταν το σύστημα άμυνας του οργανισμού, κάνοντας λάθος, επιτίθεται και προκαλεί βλάβες σε ιστούς και συστατικά του ίδιου του σώματος μας.
Μοιάζει σαν ο στρατός μιας χώρας να μην περιορίζεται να πολεμάει μόνο τον εχθρό, αλλά να επιτίθεται σε ανθρώπους και να προκαλεί βλάβες σε δομές στην ίδια την πατρίδα του.
Η επίθεση που σε ομαλές συνθήκες πραγματοποιείται με στρατεύματα από κύτταρα τα οποία κινητοποιούνται ενάντια σε ιούς, βακτήρια ή διάφορα ξένα μόρια ευθύς μόλις τα αντιληφθούν, εξουδετερώνει τους εισβολείς.
Κατά την μάχη αυτή, το ανοσοποιητικό μας σύστημα αντιλαμβάνεται και ξεχωρίζει τα δικά μας από τα ξένα κύτταρα και ως εκ τούτου τα προφυλάσσει. Όταν ο διαχωρισμός αυτός δεν μπορεί να γίνει, τότε λαθεμένα επιτίθεται σε υγιή κύτταρα του οργανισμού μας, παράγοντας και χρησιμοποιώντας ‘’πυρομαχικά’’ πρωτεϊνικής φύσης που τα λέμε αυτοαντισώματα.
Ποιος είναι ο λάθος στόχος;
Κάνοντας λάθος, το αμυντικό μας σύστημα δεν συμπεριφέρεται πάντοτε με τον ίδιο τρόπο. Έτσι προκύπτουν διάφορες αυτοάνοσες παθήσεις.
Για παράδειγμα στον διαβήτη τύπου 1, ο στόχος είναι μόνο το πάγκρεας ενώ στην σκληροδερμία ή τον συστηματικό λύκο, ο στόχος είναι όλα τα όργανα στο σώμα
Και ποια είναι η αιτία;
Δεν γνωρίζουμε ούτε γιατί συμβαίνει, ούτε γιατί κάποιοι άνθρωποι έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να το πάθουν σε σχέση με άλλους. Επιπλέον δεν ξέρουμε τον λόγο για τον οποίο η πιθανότητα για μια γυναίκα να εμφανίσει αυτοάνοση ασθένεια είναι διπλάσια από ένα άνδρα. Πέρα από αυτό δεν ξέρουμε και γιατί οι καυκάσιοι είναι λιγότερο επιρρεπείς από τους αφρικανούς και ισπανόφωνους καθώς και γιατί διαπιστούται μια οικογενής προδιάθεση.
Το γεγονός της προοδευτικής αύξησης των περιστατικών παγκοσμίως, καθιστά πιθανό το ενδεχόμενο της επίδρασης βλαπτικών περιβαλλοντικών παραγόντων (πχ. διάφορα χημικά)
Μήπως φταίει το φαγητό;
Το υποψιαζόμαστε αλλά δεν το αποδείξαμε πέρα από κάθε αμφιβολία. Ιδίως για δίαιτες με πολλά λιπαρά και ζάχαρη ή επεξεργασμένα φαγητά που φαίνεται να σχετίζονται με φλεγμονή. Ως γνωστόν η χρόνια φλεγμονή μπορεί να προκαλέσει υπερβολική δραστηριοποίηση του ανοσοποιητικού.
Νεότερα δεδομένα
Η επιστημονική έρευνα για τα αυτοάνοσα νοσήματα δεν σταματά και καθημερινά προστίθενται νέα στοιχεία που βελτιώνουν τις γνώσεις μας. Ένα τέτοιο νεότερο δεδομένο έγινε εντελώς πρόσφατα γνωστό από το πανεπιστήμιο Yale και σχετίζεται με το ανθρώπινο μικροβίωμα και το ρόλο που διαδραματίζει στην εγκατάσταση αυτοάνοσων παθήσεων. To δεδομένο αυτό ίσως προκαλέσει επανάσταση τόσο στην κατανόηση όσο και την θεραπεία των πασχόντων