Παλαιότερα ήταν δύσκολο να διαγνωσθεί και οι γιατροί όταν ψηλαφούσαν μικρή ή μεγαλύτερη διόγκωση στο ήπαρ (συκώτι), προβληματίζονταν για τα αίτια που το προκαλούσαν. Σήμερα, με την δυνατότητα των υπερήχων, η ύπαρξη λίπους διαπιστώνεται εύκολα.
Φυσιολογικά, υπάρχει λίπος στο ήπαρ κάθε ανθρώπου, αλλά δεν ξεπερνάει το 5 ή το πολύ 10 της εκατό του βάρους του οργάνου. Σε περίπτωση που ξεπεράσατε αυτό το όριο, ίσως έχετε
αλκοολική ή και μη αλκοολική ηπατοπάθεια.
Αν πρόκειται για ήπια εναπόθεση λίπους (1ου βαθμού λιπώδης διήθηση την ονομάζουν στις απεικονιστικές εκθέσεις), δεν υφίσταται σοβαρό πρόβλημα. Σε πλέον προχωρημένες περιπτώσεις όμως (2ος και κυρίως 3ος βαθμός λιπώδους διήθησης), μπορεί να υπάρξουν σοβαρά προβλήματα.
Την παρουσία λίπους στο ήπαρ την διακρίνουμε στις περιπτώσεις εκείνες που σχετίζονται με την κατανάλωση αλκοόλ και εκείνες όπου ο πάσχων πίνει ελάχιστα ή και καθόλου.
1. Λιπώδης διήθηση ήπατος, αλκοολικής αιτιολογίας
Η συντριπτική πλειοψηφία όσων κάνουν υπερκατανάλωση ή κατάχρηση αιθυλικής αλκοόλης, θα αναπτύξει λιπώδες ήπαρ. Τα ποσοστά ξεπερνούν το 90, αγγίζοντας το 100%.
Να τονισθεί ότι λιπώδες ήπαρ μπορεί να αναπτυχθεί όχι μόνο μετά από μακρά περίοδο κατανάλωσης (μέτριες ή μεγάλες ποσότητες αλκοόλ), αλλά ακόμη και μετά από μια σύντομη περίοδο βαριάς κατανάλωσης (όπου αναπτύσσεται οξεία αλκοολική ηπατική νόσος). Με άλλα λόγια αν κάποιος έκανε υπερβολική χρήση οινοπνευματωδών για ένα διάστημα και τώρα πλέον δεν πίνει, καλό είναι να ρίξει μια ματιά με υπέρηχους για να σιγουρευτεί.
Η κληρονομικότητα φαίνεται να παίζει ρόλο στην αλκοολική ηπατοπάθεια. Είτε επηρεάζοντας την πιθανότητα εμφάνισης αλκοολισμού σε σχέση με το καταναλισκόμενο ποσό, είτε μέσω επίδρασης στα επίπεδα των ηπατικών ενζύμων που εμπλέκονται στον μεταβολισμό και την απενεργοποίηση της αλκοόλης. Μπορούμε δηλαδή να πούμε ότι κάποιοι ‘’αντέχουν’’ στο αλκοόλ, περισσότερο από άλλους.
Τις πιθανότητες ανάπτυξης αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος ευνοούν: • Ηπατίτιδα C • Η υπερφόρτωση σιδήρου • Η παχυσαρκία • Η Κακή Διατροφή
2. Λιπώδης νόσος του ήπατος μη αλκοολικής αιτιολογίας (NAFLD)
Πρόκειται για περιπτώσεις, όπου υπάρχει λίπος στο ήπαρ πέρα από το αναμενόμενο. Δεν είναι φυσιολογικό κάτι τέτοιο αλλά δεν είναι και ιδιαίτερα σοβαρό, όταν δεν οδηγεί σε φλεγμονή και ηπατική βλάβη. Μιλάμε απλώς για λιπώδες ήπαρ (είναι οι περισσότερες περιπτώσεις).
Όμως αν η περίσσεια λίπους συνοδεύεται από φλεγμονώδη αντίδραση, προοδευτικά οδηγεί σε ηπατική βλάβη.
Ένας άλλος τύπος, η μη αλκοολική στεατο-ηπατίτιδα (NASH), μοιάζει με ηπατική βλάβη από αλκοόλη, αλλά τα άτομα που πάσχουν δεν πίνουν ιδιαίτερα, ούτε έπιναν ποτέ στο παρελθόν.
Η Στεατο-ηπατίτιδα αυτή, μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη βλάβη του ήπατος, όπου έχουμε διόγκωση αρχικά και με την πάροδο του χρόνου αντικατάσταση των ηπατικών κυττάρων από ουλώδη συνδετικό ιστό. Έχουμε τότε αυτό που είναι γνωστό σαν κίρρωση.
Η κίρρωση συνοδεύεται από αδυναμία των ηπατικών κυττάρων να ικανοποιήσουν τις ανάγκες του οργανισμού, κάτι που σημαίνει ηπατική ανεπάρκεια.
Πάνω σε αυτό το έδαφος μπορεί επίσης να αναπτυχθεί ηπάτωμα (καρκίνος του ήπατος) και ο ασθενής θα πεθάνει.
Και οι δύο τύποι της μη αλκοολικής αιτιολογίας λιπώδους ηπατικής νόσου, είναι σήμερα όλο και πιο συχνοί. Ένας σημαντικός αριθμός, που σε αρκετές χώρες υπολογίζεται στο 20% των ενηλίκων, έχει λιπώδες ήπαρ ή και στεατο-ηπατίτιδα.
Ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα: Η κατάσταση αυτή συναντάται πολύ συχνά και σε παιδιά. Ιδιαίτερα σε χώρες ισπανόφωνων και στην Ασία. Μπορεί δε η παρουσία λίπους στο παιδικό ήπαρ να μην είναι ιδιαίτερα σοβαρή αν δεν συνοδεύεται από φλεγμονή, όμως, όπως δείχνουν οι στατιστικές αναλύσεις και δημογραφικά στοιχεία, τα υπέρβαρα ή παχύσαρκα παιδιά, έχουν αυξημένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων.
Τα αίτια;
Δεν γνωρίζουμε ποια είναι η αιτία λόγω της οποίας προκύπτει μη αλκοολική λιπώδης ηπατική νόσος.
Συχνά υπάρχει οικογενής χαρακτήρας και βλέπουμε να προσβάλει περισσότερα άτομα στην ίδια οικογένεια. Επίσης κάνει την εμφάνιση της σε μεσήλικες που είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Οι άνθρωποι αυτοί, έχουν συνήθως και υψηλή χοληστερόλη και τριγλυκερίδια, ενώ τείνουν να αναπτύξουν σακχαρώδη διαβήτη διότι παρουσιάζουν αντίσταση στην ινσουλίνη.
Έχουν επίσης ενοχοποιηθεί: Διάφορα φάρμακα Ιογενής ηπατίτιδα Αυτοάνοσα αίτια Κακή διατροφή
Στο σημείο αυτό ας προστεθούν στα πιθανά αίτια και οι περιπτώσεις ταχείας απώλειας βάρους.
Πρόσφατες ερευνητικές μελέτες: Πιθανολογούν ότι η βακτηριδιακή υπερανάπτυξη στο λεπτό έντερο είναι αιτία λιπώδους ηπατικής νόσου, πιθανόν δε και εκτροπής ενός λιπώδους ήπατος προς στεατο-ηπατίτιδα.
Οξεία λιπώδης ηπατική διήθηση των εγκύων
Σπάνια μεν κατάσταση αλλά επικίνδυνη αφού, η ταχεία ανάπτυξη λίπους που διηθεί το ήπαρ της μέλλουσας μητέρας, μπορεί να οδηγήσει σε ηπατική ανεπάρκεια και σοβαρές επιπλοκές, όπως η διαταραχή στην πήξη του αίματος και οι αιμορραγίες, η νεφρική ανεπάρκεια κλπ. Δεν γνωρίζουμε τον μηχανισμό που εμπλέκεται και πιθανολογούμε ότι είναι ορμονικός.
Η κατάσταση αυτή δεν θέτει σε κίνδυνο μόνο την μητέρα αλλά και το έμβρυο. Η κύηση πρέπει να διακοπεί το ταχύτερο δυνατό και η μητέρα να τεθεί σε εντατική υποστηρικτική θεραπεία.
Συνήθως το ήπαρ μετά από κάποιες εβδομάδες επανέρχεται σε φυσιολογική λειτουργία.
Επιπτώσεις και συμπτώματα στην λιπώδη βλάβη του ήπατος
Είναι δυνατόν, και θα το δούμε σε πολλές περιπτώσεις, να μην αναπτυχθεί σοβαρό πρόβλημα εφόσον θα παραμένει ένα ελαφρά λιπώδες ήπαρ. Εντούτοις εάν η νόσος επιδεινώνεται, κάτι που μπορεί να πάρει και αρκετά χρόνια (έως και 15), θα εμφανιστούν συμπτώματα που δεν είναι τυπικά στην αρχή αλλά ασαφή και γενικά όπως:
Κόπωση, ανορεξία και απώλεια βάρους. Ο πάσχων νοιώθει αδυναμία, ίσως ναυτία και δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί. Σε βαρύτερες περιπτώσεις μπορεί να εμφανίζει σύγχυση και διαταραχές κρίσεως.
Ίσως υπάρχει πόνος στην κοιλιά, ενώ το ήπαρ ψηλαφάται διογκωμένο. Στο δέρμα του πάσχοντος εμφανίζονται σκούρες κηλίδες (περιοχή μασχάλης ή λαιμός).
Εάν πρόκειται για λιπώδη βλάβη επί εδάφους αλκοολικής κατάχρησης, τα συμπτώματα επιδεινώνονται, σε περιόδους όπου ο πάσχων πίνει πολύ.
Ποια είναι η εξέλιξη;
Στην αλκοολική λιπώδη διήθηση, η πορεία καταλήγει στην κίρρωση. Στην μη αλκοολική ηπατική νόσο, αυτό δεν είναι πάντα υποχρεωτικό και μπορεί η βλάβη να σταματήσει ή και να υποστρέψει.
Πάντως σε κάθε περίπτωση, αν αναπτυχθεί κίρρωση, θα προστεθούν σημεία και συμπτώματα διότι το ήπαρ χάνει την ικανότητά του να λειτουργεί. (Κατακράτηση υγρών και οιδήματα, Μυϊκή αδυναμία, κιτρίνισμα του δέρματος και των ματιών που λέγεται ίκτερος, ενδεχομένως εσωτερική αιμορραγία κλπ.)
δείτε και: Λιπώδες ήπαρ, 2. Διάγνωση και αντιμετώπιση
Εντερική χλωρίδα και προβιοτικά. Εφαρμογές και διιστάμενες απόψεις (τρίτο μέρος)
Εντερική χλωρίδα και προβιοτικά. Εφαρμογές και διιστάμενες απόψεις (δεύτερο μέρος)
Εντερική χλωρίδα και προβιοτικά. Εφαρμογές και διιστάμενες απόψεις (πρώτο μέρος)