Το πράσινο τσάι είναι ένα προϊόν που παρασκευάζεται από το φυτό Camellia sinensis. Σύμφωνα με την Κινέζικη λαϊκή παράδοση χρησιμοποιείται τουλάχιστον από το 2737 προ Χριστού.
Μέχρις πρόσφατα στον δυτικό κόσμο η μεγαλύτερη κατανάλωση αφορούσε το μαύρο τσάι ενώ το πράσινο το προτιμούν στην Ασία, την Μέση Ανατολή και τη βόρειο Αφρική. Διάφορες μελέτες που δείχνουν τις ωφέλιμες επιδράσεις που έχει για την υγεία, αλλάζουν σιγά – σιγά τα δεδομένα αυξάνοντας την κατανάλωση και τους ανά τον πλανήτη χρήστες .
Να σημειωθεί εδώ ότι το μαύρο, το πράσινο ή το τσάι oolong, προέρχονται από το ίδιο φυτό και τις διάφορες ποικιλίες του και η διαφορά έχει να κάνει με τη ζύμωση (πλήρης στο μαύρο, μερική στο oolong, μηδενική στο πράσινο).
Το πράσινο παράγεται από φρέσκα φύλλα στον ατμό και σε υψηλές θερμοκρασίες.
Οι παραδοσιακές του χρήσεις:
Χρησιμοποιείται για να βελτιώσει την πνευματική εγρήγορση και τη μνήμη, για την απώλεια βάρους, τη θεραπεία στομαχικών ενοχλημάτων καθώς και για έμετο, διάρροια, πονοκεφάλους, και οστεοπόρωση.
Στην ανατολική και όχι μόνο ιατρική, δίδεται και για την θεραπεία καρκίνου.
Αρκετοί άνθρωποι χρησιμοποιούν το πράσινο τσάι και για την πρόληψη διαφόρων καρκίνων, όπως του καρκίνου του μαστού, του προστάτη, του παχέος εντέρου, του στομάχου, του πνεύμονα και του καρκίνου του δέρματος, που σχετίζεται με την έκθεση στο ηλιακό φως.
Κάποιες γυναίκες το χρησιμοποιούν για την καταπολέμηση των ανθρώπινων θηλωμάτων δηλαδή του ιού (HPV), ο οποίος σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων καθώς και τραχηλική δυσπλασία που έχει σοβαρή πιθανότητα εξέλιξης σε καρκίνο.
Μπορούμε ακόμα να δούμε να χρησιμοποιούν το πράσινο τσάι για τη νόσο του Crohn, την νόσο του Πάρκινσον, παθήσεις της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων, τον σακχαρώδη διαβήτη, την χαμηλή αρτηριακή πίεση (υπόταση), το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης (CFS), την τερηδόνα των δοντιών, την ουλίτιδα, πέτρες στα νεφρά και διάφορες δερματικές βλάβες.
Μάλιστα μερικοί, αντί να το πίνουν, εφαρμόζουν φακελάκια με πράσινο τσάι στο δέρμα τους για να καταπραΰνουν τα ηλιακά εγκαύματα, ή το βάζουν σαν κομπρέσα αν νοιώθουν τα μάτια τους κουρασμένα, ή έχουν πονοκέφαλο.
Επίσης πράσινο τσάι (σαν κομπρέσα), πιστεύουν πως μειώνει το πρήξιμο κάτω από τα μάτια (σακούλες), ενώ ακόμα, το βάζουν για να σταματά η αιμορραγία μετά από αφαίρεση ενός δοντιού.
Τι περιέχει το πράσινο τσάι;
Τα χρήσιμα μέρη του πράσινου τσαγιού είναι τα φύλλα και το στέλεχος. Περιέχουν το αμινοξύ L – θιανίνη, καφεΐνη, κατεχίνες (*), δηλαδή μια ομάδα πολυφαινολικών ενώσεων που ανήκει στα φλαβονοειδή (κυρίως epigallocatechin gallate), διάφορα οξαλικά, φθοριούχα και τανίνη.
Η καφεΐνη (2% έως 4%), είναι γνωστό ότι επηρεάζει τη σκέψη και την εγρήγορση, αυξάνει την παραγωγή ούρων, και μπορεί να βελτιώσει τη λειτουργία του εγκεφάλου. Για αυτό το λόγο δίδεται επί Πάρκινσον και Alzheimer.
Οι κατεχίνες
Είναι πολύ ισχυρές αντιοξειδωτικές ουσίες με πολλαπλά οφέλη. Εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες που προκαλούν φθορά στον οργανισμό, επιβραδύνοντας τη γήρανση και προλαμβάνοντας ασθένειες που προκύπτουν από αυτή.
Ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα και συμβάλλουν στην πρόληψη διαφόρων παθήσεων που σχετίζονται με έκπτωση του ανοσοποιητικού. Αποτρέπουν την αρτηριοσκλήρωση και ευνοούν την εύρυθμη καρδιακή λειτουργία.
Θεωρούνται υπεύθυνες για βελτίωση της μνήμης καθώς και για επιτάχυνση της μεταβολικής λειτουργίας (μαζί με μια αύξηση των καύσεων κατά 3%) πράγμα που σχετίζεται με την απώλεια βάρους. Η δράση αυτή δεν γίνεται από όλους παραδεκτή.
Μπορούν να αποτρέψουν τη φλεγμονή και το οίδημα, να προστατέψουν τους χόνδρους ανάμεσα στα οστά, και να μειώσουν την εκφύλιση τους.
Φαίνονται επίσης να είναι σε θέση να καταπολεμήσουν τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) και να μειώσουν την ανάπτυξη των ανώμαλων κυττάρων στον τράχηλο (τραχηλική δυσπλασία). Η έρευνα δεν μπορεί ακόμα να εξηγήσει πώς αυτό λειτουργεί. Με τον τρόπο παρασκευής του πάντως, ξέρουμε πως το πράσινο τσάι δεν χάνει τα δραστικά του μόρια (που είναι κυρίως οι κατεχίνες) οι οποίες σχετίζονται με τις περισσότερες από τις δράσεις του
Οι ακριβείς μοριακοί μηχανισμοί επίδρασης του πράσινου τσαγιού στον ανθρώπινο οργανισμό, συχνά παραμένουν άγνωστοι. Επίσης η εκάστοτε πίστη σε κάποια θεραπευτική δράση από όσες του αποδίδονται δεν είναι καθολική παραδοχή. Για παράδειγμα ένα τουλάχιστον άρθρο ανασκόπησης θεωρεί ότι δεν είναι χρήσιμο για την παχυσαρκία. Άλλα άρθρα λένε το αντίθετο και αρκετά θεωρούν πως χρειάζονται περισσότερα αποδεικτικά στοιχεία.
Όπως συμβαίνει συχνά στον κόσμο των βοτάνων λείπουν δεδομένα. Για παράδειγμα η βέλτιστη δόση δεν έχει ακόμη καθοριστεί, ούτε τυχόν γενετικό υπόβαθρο που επηρεάζει τη δράση του. Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι ασχέτως επίδρασης στην παχυσαρκία, οι διάφορες άλλες πλήρως αποδεδειγμένες δράσεις του, το κάνουν ιδιαίτερα ενδιαφέρον.
Πόσο μπορώ να πίνω;
Σε γενικές γραμμές προτείνονται τρία έως πέντε φλιτζάνια πράσινου τσαγιού ημερησίως και όχι παραπάνω
Ας δούμε τώρα τι έχουμε δεδομένο για τις δράσεις του και τι περισσότερο ή λιγότερο είναι πιθανολογούμενο για το οποίο θα χρειαστούν έρευνες:
Δεδομένα όπου υπάρχει επαρκής τεκμηρίωση
Κονδυλώματα : το πράσινο τσάι εγκρίθηκε για θεραπεία από το Αμερικανικό FDA (food and drug administration)
Χοληστερίνη και ‘’κακή’’ χοληστερίνη (LDL) . Αποδείχθηκε πως προκαλεί μείωση.
Πνευματική εγρήγορση. Αυξάνει (καφεΐνη) . Η αποτελεσματικότητα βελτιώνεται όταν προστίθεται ζάχαρη.
Μνήμη και προσοχή : Βελτιώνεται
………………………………………..
Ανεπαρκής τεκμηρίωση αλλά ελπιδοφόρα αποτελέσματα από αρχικές μελέτες
Μείωση της δυσπλασίας των τραχηλικών αλλοιώσεων λόγω HPV
Μείωση ρίσκου στεφανιαίας νόσου λόγω απόφραξης αρτηριών (πληθυσμιακές μελέτες)
Μείωση κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου του ενδομητρίου (πληθυσμιακές μελέτες)
Λευκοπλακία ούλων. Μείωση μεγέθους αλλοιώσεων
Οστεοπόρωση : αύξηση οστικής πυκνότητας και αντοχής οστών
Μείωση ρίσκου για ανάπτυξη καρκίνο ωοθηκών.
Βελτίωση κυκλοφορίας και αύξηση της χαμηλής πίεσης σε εξασθενημένα και ηλικιωμένα άτομα.
Parkinson: μείωση της πιθανότητας να συμβεί. Βελτίωση στους ήδη πάσχοντες.
Alzheimer: προστατεύει από τη νόσο του Αλτσχάιμερ, διότι προστατεύει τα κύτταρα του εγκεφάλου, βελτιώνει τη μνήμη και καθυστερεί την Alzheimer . Εργασίες που το λένε μπορούμε να βρούμε:
Proceedings of the National Academy of Sciences
Insights into antiamyloidogenic properties of the green tea extract (−)-epigallocatechin-3-gallate toward metal-associated amyloid-β species (διεθνής επιστημονική ομάδα με επικεφαλής τον κινέζο Mi Hee lim (University of Michigan)
Mια επίκαιρη και σχετική μελέτη επίσης, δημοσιεύθηκε στο Journal of Biological Chemistry. Μια ομάδα Βρετανών ερευνητών στο Πανεπιστήμιο του Leeds, προσέθεσε εκχύλισμα πράσινου τσαγιού και ρεσβερατρόλη, σε κόκκους αμυλοειδούς πρωτεΐνης και διαπίστωσε ότι τα βιοφλαβονοειδή την εμπόδισαν από το να κολλήσει τα νευρικά κύτταρα.
Η πιο ενδιαφέρουσα μελέτη από αυτές που έγιναν πρόσφατα δόθηκε στη δημοσιότητα τον περασμένο Αύγουστο στο European Journal of Clinical Nutrition.
Σε αντίθεση με άλλες μελέτες για το πράσινο τσάι αυτή έγινε σε ανθρώπους, ( ήταν διπλό τυφλό πείραμα ελεγχόμενο με εικονικό φάρμακο).
Χρησιμοποιήθηκε υψηλή τεχνολογία μαγνητικής τομογραφίας προκειμένου να δουν πραγματικά στα μυαλά των ανθρώπων ποια μπορεί να είναι η δράση της επιγαλοκατεχίνης
Στους συμμετέχοντες δόθηκε ένα ποτό να πιούν και στη συνέχεια να κάνουν μια εργασία που απαιτεί διέγερση της μνήμης. Την ίδια ώρα οι ερευνητές παρακολούθησαν την εγκεφαλική λειτουργία τους.
Ελέγχθηκαν έναντι του εικονικού φαρμάκου (ποτό που δεν περιείχε πράσινο τσάι), δύο διαφορετικές δόσεις του πράσινου τσαγιού
Αποτέλεσμα: Σε εκείνους που είχαν λάβει εκχύλισμα πράσινου τσαγιού, οι ερευνητές παρατήρησαν αυξημένη δραστηριότητα στον πλαγιοπίσθιο φλοιό, σε περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για την επεξεργασία της μνήμης .
Μάλιστα αυτό ήταν συνδεδεμένο με την δόση του ποτού (περισσότερη δηλαδή επιγαλοκατεχίνη). Δηλαδή υπήρχε μια ακόμη μεγαλύτερη αύξηση της δραστηριότητας του εγκεφάλου στην υψηλότερη δόση του πράσινου τσαγιού, κάτι που οδηγεί στην βεβαιότητα πως το αποτέλεσμα είναι αληθές (σχέση αιτίου-αποτελέσματος).
Ποιο είναι το ‘’Δια ταύτα’’;
Η μελέτη αφορούσε 12 άτομα. Με αυστηρά κριτήρια θα μπορούσαμε να πούμε πως χρειάζονται περισσότερα αποδεικτικά στοιχεία με μεγαλύτερες μελέτες σε ανθρώπους
Όμως όταν πρόκειται για το πράσινο τσάι, το οποίο κανένας δεν κατηγόρησε ποτέ ότι είναι επιβλαβές για την υγεία, όταν επίσης και άλλες μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι είναι προστατευτικό έναντι του καρκίνου και άλλων παθολογικών καταστάσεων
Τότε καθένας από εμάς μπορεί να προσφέρει στον εαυτό του αυτό το ρόφημα. Πρόκειται για απλή λογική.
Μια πρόσφατη επιστημονική ανασκόπηση για το πράσινο τσάι και τις δράσεις του θα δείτε εδώ: