Το εμβόλιο για την προστασία από την εποχική γρίπη είναι ετήσιο, και στις περισσότερες χώρες του πλανήτη εφαρμόζεται σε όλους τους ανθρώπους ηλικίας 6 μηνών και άνω.
Σοβαρός λόγος
Η γρίπη δεν είναι αστεία υπόθεση, μπορεί συχνά να εξελιχθεί σε μια πολύ σοβαρή ασθένεια, ειδικά όταν προσβάλλει μικρά παιδιά, ενήλικες 65 ετών και άνω και άτομα με υποκείμενα προβλήματα υγείας ή έγκυες γυναίκες.
Επειδή τα στελέχη του ιού της γρίπης αλλάζουν διαρκώς*, κάθε χρόνο χρειάζεται ένα νέο εμβόλιο. Το εμβόλιο αυτό ‘’προβλέπει’’ ποια στελέχη γρίπης θα είναι πιθανά και γίνεται πριν αρχίσει η εποχή της γρίπης.
* ο ιός της γρίπης τροποποιεί συχνά τη γενετική του σύνθεση και για το λόγο αυτό και το εμβόλιο πρέπει να τροποποιείται, επομένως να γίνεται σε ετήσια βάση.
Είδη εμβολίων
Τα σύγχρονα εμβόλια προστατεύουν από τρία ή τέσσερα στελέχη του ιού της γρίπης.
Τα τριδύναμα προστατεύουν από δύο στελέχη της γρίπης Α – H1N1 και H3N2 – και ένα στέλεχος γρίπης Β.
Τα τετραδύναμα εμβόλια γρίπης προστατεύουν από τα ίδια στελέχη καθώς και ένα επιπλέον στέλεχος αυτό της γρίπης Β.
Ποικιλίες
Εκτός από το εμβόλιο της γρίπης με την κανονική δόση που χορηγείται μέσω βελόνας, υπάρχουν παγκοσμίως και διάφορες άλλες μορφές.
Μια έκδοση υψηλής δόσης αφορά άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω. Μια άλλη έκδοση που αναπτύσσεται σε ζωικά κύτταρα και όχι σε αυγά όρνιθας, έχει εγκριθεί για άτομα ηλικίας 4 ετών και άνω, ενώ ένα “ανασυνδυασμένο” εμβόλιο που δεν χρησιμοποιεί τον πλήρη ιό της γρίπης στη διαδικασία παραγωγής του, έχει εγκριθεί για άτομα ηλικίας άνω των 18 ετών.
Για όσους φοβούνται την βελόνα
Ένα ρινικό σπρέι, έχει εγκριθεί για υγιή άτομα ηλικίας 2 έως 49 ετών, πλην των εγκύων , ενώ ένας εγχυτήρας τζετ χρησιμοποιεί υψηλή πίεση για την έγχυση του εμβολίου και γίνεται στα 18 – 64 έτη.
Η σύνθεση του εμβολίου για την περίοδο 2019-2020 θα είναι ελαφρώς διαφορετική από αυτή της προηγούμενης χρονιάς έχοντας ένα διαφορετικό στέλεχος του ιού H1N1 και ένα διαφορετικό στέλεχος του ιού H2N3 στο τρισθενές είδος ενώ και το τετρασθενές θα περιλαμβάνει ένα δεύτερο στέλεχος της γρίπης Β.
Για την φετινή περίοδο (2019-2020), η παράδοση των εμβολίων καθυστέρησε 3-4 εβδομάδες πέραν του συνήθους, προκειμένου o H3N2 που μεταβαλλόταν στο γενετικό υλικό του να αντιμετωπιστεί καλλίτερα από τους επιστήμονες που παρασκευάζουν το εμβόλιο.
Και πότε είναι η ώρα του;
Αρχές του φθινοπώρου και μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου είναι κατάλληλη εποχή. Βέβαια η εποχή έναρξης περιστατικών γρίπης (που συνήθως κορυφώνονται Ιανουάριο – Φεβρουάριο), δεν είναι απόλυτα προβλέψιμη.
Πάντως κάποιος που δεν έχει φροντίσει έγκαιρα, ακόμα και τότε μπορεί εμβολιαστεί. Ας σημειωθεί πάντως ότι μετά τον εμβολιασμό θα χρειαστούν δυο εβδομάδες για να προκύψει ανοσία και επομένως το διάστημα αυτό πρέπει να ληφθεί έγκαιρα υπόψη.
Η αποτελεσματικότητα του εμβολίου;
Εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες. Πρώτα από όλα από την σωστή επιστημονική πρόβλεψη ή με άλλα λόγια την ταύτιση ενός εμβολίου με τους ιούς που κυκλοφορούν. Οι υπολογισμοί υποδεικνύουν σημαντικό ποσοστό μικρότερης πιθανότητας (60%) να αρρωστήσει ο εμβολιασμένος.
Πέραν αυτού, στους υγιείς ενήλικες το εμβόλιο θα προφυλάξει καλλίτερα από ότι στους ηλικιωμένους και αυτό δεν είναι παράδοξο αν υπολογίσουμε την έκπτωση του ανοσιακού συστήματος μετά τα 60 κυρίως. Εν τούτοις μελέτες που έγιναν λένε ότι τα συμπτώματα των μεγάλων ατόμων που θα νοσήσουν παρά τον εμβολιασμό, τείνουν να είναι λιγότερα και ηπιότερα.
Να ξεπεράσω την standard δόση;
Υπάρχει μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο New England Journal of Medicine και έδειξε ότι εμβολιασμός ηλικιωμένων με τετραπλάσια της συνήθους δόσης, βελτίωσε κατά 24% την προστασία που προέκυψε.
Τι γίνεται στην εγκυμοσύνη;
Το εμβόλιο γρίπης είναι ασφαλές και μπορεί να γίνειι σε εγκύους. Μάλιστα πρέπει να γίνεται διότι έχει δειχτεί ότι η έγκυος γυναίκα ασθενεί βαρύτερα, κάνει πιο εύκολα επιπλοκές και μπορεί να καταλήξει στο νοσοκομείο.
Πέρα από αυτό, ο εμβολιασμός εγκύου προστατεύει και το μωρό στους πρώτους 6 μήνες της ζωής του.
Ποιες είναι οι παρενέργειες του εμβολίου της γρίπης;
Λίγα πράγματα. Είναι ήπιες και περιλαμβάνουν πόνο, ερυθρότητα ή μικρό πρήξιμο στο σημείο της ένεσης και ενίοτε χαμηλό πυρετό (το πολύ στο 2% των εμβολιασμένων).
Σπάνια μπορεί να εμφανιστούν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, συμπεριλαμβανομένων αλλεργικών αντιδράσεων. Σε μια τέτοια σπάνια περίπτωση πρέπει να υπάρξει ιατρική φροντίδα.
Μπορεί το εμβόλιο να με κολλήσει γρίπη;
Ασφαλώς όχι. Αν τύχει περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων μετά από τον εμβολιασμό, σημαίνει ότι ήδη είχα πάρει τον ιό προ του εμβολίου. Θυμηθείτε ότι μετά το εμβόλιο χρειάζονται δυο εβδομάδες για ανάπτυξη ανοσίας.
Μήπως δεν πρέπει να εμβολιαστώ;
Ναι, αν … είσαι μωρό κάτω των 6 μηνών, ή αν έκανες (άξια λόγου) αλλεργική αντίδραση στο παρελθόν. Επίσης σε περίπτωση που έχεις πυρετό, ψάξε την αιτία του και περίμενε να περάσει.
Περιστατικά με ελαφρό κρυολόγημα ή άλλες άσχετες καταστάσεις όπως κεφαλαλγία, ισχιαλγία, αρθρίτιδα, κλπ δεν αποτελούν αντένδειξη.
