Είναι ασφαλώς γνωστό ότι ένα μέγα πλήθος ιατρικών λέξεων και όρων, προέρχεται από την Ελληνική γλώσσα (*). Εν τούτοις αρκετά συχνά, κάποιοι με λιγότερες από όσες απαιτούνται γνώσεις, αναζητούν στα λατινικά την ρίζα μιας λέξης, η οποία στην δική τους γλώσσα δεν σημαίνει κάτι και δεν παραπέμπει αυθόρμητα σε κάποια έννοια.
Κάπως έτσι, ΄΄μαθαίνουμε΄΄ , ότι η λέξη φλεγμονή (inflammation) προέρχεται από τα λατινικά (!!) και παραπέμπει στο “set a fire.”
(*) Με την ονομασία Εφέσια γράμματα, εννοούμε συλλαβές ή λέξεις που βρέθηκαν χαραγμένες στο βάθρο του μεγάλου αγάλματος της Αρτέμιδος στην Έφεσο. Οι περισσότερες εξ αυτών κρίνονται σήμερα ακατανόητες. Εντούτοις στην αρχαιότητα θεωρούνταν ιερές και πιθανόν με χαρακτήρα μαγικό. Μία εξ αυτών είναι η λέξη ΦΛΕΓΜΩΝ.
Αν συνυπολογίσουμε ότι τα αρχαία Ελληνικά γράμματα, υπήρξαν πηγή λίαν εκτεταμένου δανεισμού των Λατίνων, αντιλαμβανόμαστε ότι η φλεγμονή είναι λέξη σαφώς ελληνική και από αυτή προέκυψε το inflammation.
Τα συμπτώματα της φλεγμονής.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, υπάρχει θερμότητα, πόνος, και οίδημα στις προσβεβλημένες αρθρώσεις που επιπλέον είναι κόκκινες. Εντούτοις σε άλλες περιπτώσεις όπου γνωρίζουμε ότι υφίσταται φλεγμονή (πχ. καρδιακές παθήσεις, Αλτσχάιμερ, διαβήτης), τα σημάδια αυτά δεν είναι φανερά.
Είναι επομένως αναγκαίο, όταν υποπτευτούμε ότι υπάρχει φλεγμονώδες υπόστρωμα σε κάποια νόσο, να κάνουμε κάποιες εξετάσεις. Επιπλέον είναι φανερό ότι, αν σε τυχαίο έλεγχο διαπιστώσουμε αύξηση των εξετάσεων αυτών, πρέπει να προβληματιστούμε, έστω και αν ο ασθενής δεν παραπονείται για κάτι ιδιαίτερο.
Καλοί αστυνόμοι – Κακοί αστυνόμοι
Η φλεγμονή δεν είναι κάτι κακό. Απεναντίας είναι η άμυνα που διαθέτει ο οργανισμός μας για να αντισταθεί, όταν δέχεται επίθεση από μικροοργανισμούς, χημικά, τραυματισμούς κλπ. Όμως όταν η επίθεση ξεπεραστεί, οι μηχανισμοί της πρέπει να σταματήσουν. Εάν αυτό δεν γίνει και η κινητοποίηση συνεχιστεί, τότε μιλάμε για ΄΄χρονίζουσα φλεγμονή΄΄ η οποία μας βλάπτει διότι προσβάλει φυσιολογικά συστατικά των ιστών και μπορεί να οδηγήσει σε πολλές ασθένειες και παθολογικές καταστάσεις. Ας δούμε μερικές συνήθεις περιπτώσεις:
Καρδιακή βλάβη
Όταν τα λίπη συσσωρεύονται στα τοιχώματα των στεφανιαίων αρτηριών που τροφοδοτούν την καρδιά, ο οργανισμός αντιδρά όπως εάν επρόκειτο για μια καρδιακή βλάβη ή τραύμα. Η φλεγμονώδης αντίδραση μπορεί να προκαλέσει θρόμβωση, κάτι που ενδεχόμενα θα προκαλέσει καρδιακή προσβολή ή ακόμα και ένα εγκεφαλικό επεισόδιο.
Σακχαρώδης διαβήτης
Γνωρίζουμε σήμερα ότι η φλεγμονή και ο διαβήτης τύπου 2 συνδέονται. Δεν αντιλαμβανόμαστε πλήρως το μηχανισμό αυτής της σύνδεσης, ξέρουμε όμως ότι η παχυσαρκία προκαλεί μια χρονίζουσα φλεγμονή και αυτή με τη σειρά της οδηγεί σε αντίσταση των κυττάρων στην ινσουλίνη. Αυτό μεταξύ άλλων σημαίνει πως η απώλεια των επιπλέον κιλών και η διατήρησή σωστού σωματικού βάρους είναι ένα αναγκαίο βήμα για να μειωθεί η πιθανότητα εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
Νόσος Αλτσχάιμερ
Η χρόνια εγκεφαλική φλεγμονή σχετίζεται με αυτό τον τύπο άνοιας. Ο ακριβής μηχανισμός δεν είναι εντελώς ξεκάθαρος αλλά η φλεγμονή έχει ενεργό ρόλο στην ασθένεια. Για το λόγο αυτό η έρευνα αναζητά αντιφλεγμονώδες φάρμακο που θα περιορίσει τη νόσο.
Βλάβες στο έντερο
Η χρόνια φλεγμονή, συνδέεται με την ελκώδη κολίτιδα και τη νόσο του Crohn, που είναι δυο συγγενικοί τύποι φλεγμονώδους νόσου του εντέρου. Αυτό συμβαίνει διότι το ανοσοποιητικό σύστημα προσβάλλει το έντερο και προκαλεί φλεγμονή (ενδεχομένως μέσω προσβολής του μικροβιώματος). Έτσι προκύπτουν συμπτώματα όπως πόνος στην κοιλιά, κράμπες και διάρροια.
Ρευματοειδής αρθρίτις
Πολλοί άνθρωποι θεωρούν ως “ρευματοειδή αρθρίτιδα” ενοχλήματα που σχετίζονται με οστεοαρθρίτιδα στην οποία έχουμε βλάβη εκφυλιστική τύπου σε αρθρώσεις και χόνδρους, ειδικότερα καθώς οι άνθρωποι γερνούν. Στην ρευματοειδή αρθρίτιδα η αιτιολογία δεν σχετίζεται με την φθορά αλλά το ανοσοποιητικό σύστημα προσβάλλει τις αρθρώσεις προκαλώντας φλεγμονή που μπορεί να αφορά και άλλους ιστούς.
Από πλευράς αρθρώσεων έχουμε πόνο, δυσκαμψία, ερυθρότητα και θερμότητα στην αφή σε διογκωμένες αρθρώσεις.
Ινομυαλγία
Προκαλεί πόνο, ευαισθησία και κόπωση. Η βλάβη δεν αφορά τις αρθρώσεις. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν, ωστόσο, ότι η φλεγμονή του εγκεφάλου μπορεί να σχετίζεται με ινομυαλγία. Απαιτούνται περισσότερες έρευνες για τεκμηρίωση.
Ποια είναι η σημασία της διατροφής
Οι τύποι τροφίμων που τρώμε επηρεάζουν το επίπεδο φλεγμονής. Πολλά φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως, φυτικές πρωτεΐνες (όπως φασόλια και ξηροί καρποί), ψάρια πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα (όπως σολομός, τόνος και σαρδέλες) και έλαια όπως το ελαιόλαδο ωφελούν.
Τρόφιμα με προβιοτικά, όπως το γιαούρτι και το Κεφίρ επίσης.
Χρειάζεται περιορισμός στα κορεσμένα λίπη που βρίσκονται στα κρέατα, τα λιπαρά γαλακτοκομικά προϊόντα και τα επεξεργασμένα τρόφιμα.
Συμπληρώματα: γνωρίζουμε και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι διάφορα φυτικά προϊόντα και μπαχαρικά μπορούν να φανούν χρήσιμα. Τζίντζερ, κουρκουμάς, μαύρο πιπέρι είναι μερικά μόνο. Μάθετε για αυτά και αξιοποιήστε τα.
Η φυσική άσκηση αποδίδει σημαντικά. Βέβαια είναι δύσκολη για κάποιες περιπτώσεις όπως πχ. την ρευματοειδή αρθρίτιδα. Εντούτοις με την βοήθεια γιατρού και φυσιοθεραπευτή υπάρχουν τρόποι.
Η απώλεια βάρους και η παραμονή στα σωστά κιλά είναι αναγκαία.
Ο ύπνος: Οι έρευνες δείχνουν ότι όσοι άνθρωποι στερούνται επαρκούς ύπνου, έχουν περισσότερη φλεγμονή. Ίσως αυτό να σχετίζεται με το μεταβολισμό.
Το κάπνισμα βλάπτει
Δεν υπάρχει αμφιβολία περί αυτού. Επομένως αναζητήστε τρόπους και βοήθεια για να το κόψετε. Τώρα, πριν να είναι πολύ αργά.
Τα ΜΣΑΦ (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα)
Πολλοί παίρνουν ΜΣΑΦ για να ελέγχουν τη φλεγμονή και κυρίως να ελαφρύνουν τον πόνο. Αποδίδουν ικανοποιητικά αλλά εάν τα παίρνετε συχνά μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στο στομάχι, όπως έλκη και αιμορραγία. Επίσης μερικοί τύποι τους μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου, οπότε καλό είναι να λαμβάνονται με ιδιαίτερη προσοχή και μόνο σε μεγάλη ανάγκη.
Συμπληρώματα
Διάφορα εξ αυτών μπορούν να βοηθήσουν. Μην ενεργήσετε μόνοι σας. Ζητήστε πληροφορίες από κάποιον ειδικό ο οποίος και θα προσαρμόσει στην περίπτωση σας το είδος, την δοσολογία ανάλογα με την ηλικία, άλλες παθήσεις που ίσως έχετε και φάρμακα ή συμπληρώματα που παίρνετε. Πολύ συχνά ο ειδικός, εκτός από το απομακρύνει το ενδεχόμενο βλάβης, μπορεί να επιτύχει με ένα συμπλήρωμα 2, 3 ή και περισσότερα οφέλη.
Γήρανση. Διαχρονικό (και αναστρέψιμο) φαινόμενο.
Γήρανση. Σε πείσμα όλων των εμποδίων θα την νικήσουμε.
Χρόνια φλεγμονή. Η διάγνωση που δυστυχώς δεν τίθεται πάντοτε.
Γήρανση και αντιγηραντική δράση φυσικών προϊόντων. Τι έχει επιστημονικά αποδειχτεί; Πρώτο μέρος
Άνοια. Τι μπορώ εγκαίρως να κάνω;
Φυσικά προϊόντα, γήρανση – αντιγήρανση. Οι τρέχουσες γνώσεις. Δεύτερο μέρος.
Χρόνια φλεγμονή – Ποιες εργαστηριακές εξετάσεις την δείχνουν;