Κροταφική ή γιγαντοκυτταρική αρτηρίτιδα. Προσοχή κίνδυνος τύφλωσης
Την λέμε κροταφική αρτηρίτιδα αλλά είναι γνωστή και σαν γιγαντοκυτταρική αρτηρίτιδα. Πρόκειται για πολύ σοβαρή αυτοάνοση φλεγμονώδη πάθηση που αφορά προσβολή των αγγείων μέσου μεγέθους
Συνήθως προσβάλει την κροταφική αρτηρία (εξ ου και η ονομασία της), ενώ η σχέση της με τους οφθαλμούς είναι η πιθανή προσβολή του οπτικού νεύρου.
Συνήθως, το οπτικό νεύρο πάσχει λόγω σοβαρής ισχαιμίας στην κροταφική αρτηρίτιδα. Έτσι, προκύπτει η λεγόμενη πρόσθια ισχαιμική οπτική νευροπάθεια αρτηριϊτιδικού τύπου, δηλαδή η πιο σοβαρή μορφή πρόσθιας ισχαιμικής οπτικοπάθειας.
Κλινικές εκδηλώσεις κροταφικής ή γιγαντοκυτταρικής αρτηρίτιδας
Η κροταφική αρτηρίτιδα είναι επείγουσα νόσος, τόσο για τον οφθαλμό, όσο και γενικά για την υγεία του ασθενούς. Αυτό, γιατί μπορεί να προκαλέσει τύφλωση και να προσβάλλει και το άλλο μάτι εντός ολίγων εβδομάδων, εάν δεν αναγνωριστεί και αντιμετωπισθεί έγκαιρα.
Εκδηλώνεται λοιπόν με αιφνίδια εντός ολίγων λεπτών ή ωρών απώλεια της όρασης στο ένα μάτι, συνήθως ανώδυνη. Η μείωση της όρασης όμως, συνήθως είναι πολύ σοβαρή.
Μπορεί να συνυπάρχουν συστηματικά συμπτώματα, όπως πονοκέφαλος, χωλότητα της γνάθου (μούδιασμα της κάτω γνάθου κατά την μάσηση), ευαισθησία στο τριχωτό της κεφαλής, κακουχία, πυρετός και πολυμυαλγία (πόνος διάσπαρτα στους μυς).
Επιπλέον, η κροταφική αρτηρία μπορεί να είναι συμπεφορημένη και ευαίσθητη στην ψηλάφηση της κροταφικής περιοχής της κεφαλής.
Διάγνωση κροταφικής αρτηρίτιδας
Η διάγνωση κατ’ αρχήν είναι κλινική, δηλαδή ο οφθαλμίατρος διαπιστώνει οίδημα οπτικής θηλής, το οποίο τυπικά είναι λευκό σαν κιμωλία.
Μπορεί να συνυπάρχουν λευκές κηλίδες πέριξ του οπτικού νεύρου (ισχαιμικές βλάβες στον αμφιβληστροειδή), οι λεγόμενες βαμβακόμορφες κηλίδες (cotton-wool spots).
Απεικονιστικά,
Η φλουροαγγειογραφία μπορεί να δείξει την ισχαιμία του οπτικού νεύρου, αλλά σήμερα την ισχαιμική οπτική νευροπάθεια μπορούμε να την δούμε με την αγειογραφία χωρίς σκιαγραφικό.
Πολύ σημαντική στη διάγνωση είναι η εργαστηριακή διερεύνηση των δεικτών φλεγμονής. Πιο συγκεκριμένα σε κάθε ασθενή άνω των 50 ετών με ισχαιμική οπτική νευροπάθεια οφείλουμε να εξετάζουμε την ταχύτητα καθίζησης ερυθρών καθώς και την C αντιδρώσα πρωτεϊνη (CRP).
Στην κροταφική αρτηρίτιδα οι δείκτες αυτοί είναι ιδιαίτερα ανεβασμένοι και αυτό αποτελεί την κυριότερη ένδειξη της νόσου. Η σημασία τους είναι μεγάλη, γιατί εάν δεν τους εξετάσουμε κινδυνεύουμε να χάσουμε τη διάγνωση. Πόσο μάλλον, όταν σε άτυπες περιπτώσεις δεν υπάρχει
κανένα συστηματικό σύμπτωμα παρά μόνο η οφθαλμική προσβολή και σε σχετικά νεότερες ηλικίες (κάτω των 70 ετών).
Βιοψία
Η βιοψία της κροταφικής αρτηρίας, θέτει την οριστική διάγνωση.
Άλλα εργαστηριακά ευρήματα που επίσης βοηθούν στη διάγνωση είναι τα αιμοπετάλια, τα οποία είναι αυξημένα (θρομβοκυττάρωση),.
Αυξημένη επίσης θα βρούμε και την ιντερλευκίνη-6. Η τελευταία είναι ένα μόριο του ανοσοποιητικού συστήματος (κυτταροκίνη), η οποία
μεσολαβεί στη διαδικασία της φλεγμονής.
Θεραπεία
Η θεραπεία είναι η κορτιζόνη από το στόμα (ίσως και ενδοφλέβια στην αρχή). Πρέπει να ξεκινήσει το συντομότερο δυνατό, ακόμα και με την υποψία μόνο, πριν καν ληφθεί η βιοψία.
Η διάρκεια της θεραπείας στην κροταφική αρτηρίτιδα μπορεί να είναι αρκετοί μήνες. Εάν η νόσος δείχνει σημεία υποτροπής, τότε υπάρχουν νεότερα φάρμακα (βιολογικοί παράγοντες, αναστολείς της ιντερλευκίνης-6).
Καταλήγοντας
Η καθυστέρηση και ο εφησυχασμός δεν επιτρέπονται. Ο ασθενής πρέπει άμεσα να σπεύσει σε αναζήτηση βοήθειας σε αρμόδιο γιατρό που να είναι ενήμερος για την νόσο και τους κινδύνους της.
Ο γιατρός οφείλει να γνωρίζει και να αντιδράσει ταχύτατα.
Εάν αυτά δεν συμβούν ο όραση θα χαθεί ανεπιστρεπτί.
δείτε και :Giant cell arteritis: early diagnosis is key (nih.gov)
